De Koloniën van Weldadigheid maken een flinke kans om te worden erkend als werelderfgoed door Unesco. De Koloniën van Weldadigheid ontstonden in 1818-825 als integrale oplossing voor armoedebestrijding. Na de napoleontische oorlogen heerste er in de Verenigde Nederlanden (Nederland, België en Luxemburg) veel armoede en bedelarij, vooral in de steden. Bij de aanleg van de Koloniën werd het schrale natuurlijke landschap door menselijk toedoen in één beweging volledig herschikt en overschreven met een geordende en geometrische structuur. Het resulterende ontginningslandschap met monumentale dreven, Koloniehuisjes, gestichten en boerderijen met akkerbouw weerspiegelt het toenmalige verlichte gedachtengoed.
In 2018 werd het dossier van de Koloniën van Weldadigheid al een eerste keer beoordeeld, maar kreeg geen gunstig advies. Maar al gauw kwam de mogelijkheid om de Koloniën opnieuw kandidaat te stellen. “Dankzij een intensief samenwerkingstraject met ICOMOS – het adviesorgaan van UNESCO – werd het nominatiedossier van de Koloniën van Weldadigheid aangepast en konden we in januari 2020 een aangepast dossier aan UNESCO voorleggen ter besluitvorming”, aldus Vlaams minister Matthias Diependaele.
Deze zomer komt er dan ook misschien een transnationale seriële site bij op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. Van 16 tot en met 31 juli 2021 komen de comitéleden online samen om zich onder meer over de nieuwe inschrijvingen te buigen, waaronder de Koloniën van Weldadigheid. In zijn adviesrapport bevestigt ICOMOS de essentie van de Koloniën van Weldadigheid en adviseert het dit grootschalig en langdurig sociaal experiment van armoedebestrijding bij te schrijven op de UNESCO-Werelderfgoedlijst.
“Wij zijn natuurlijk blij met dit positief bericht. Dit optimistische rapport brengt ons immers weer een stap dichter bij een inschrijving. Al houden we beide voetjes nog even goed aan de grond. We mogen niet vergeten dat het hier immers om een advies gaat. De uiteindelijke besluitvorming wordt door de leden van het Werelderfgoedcomité genomen”, nuanceert Jan De Haes, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap. “Het stemt ons wel hoopvol en we kijken dan ook vol spanning uit naar het moment van de besluitvorming op het Werelderfgoedcomité in juli.”
Een wandeling door de verschillende Koloniën neemt je mee doorheen de tijd. Hoewel de landlopers ondertussen verdwenen zijn, zijn hun sporen in deze landschappen nog altijd duidelijk zichtbaar. Ze laten zien hoe twee eeuwen geleden met armoedebestrijding geëxperimenteerd is en hoe een wijzigende maatschappelijke moraal zich aftekende in het landschap.
