Wie een sociale woning huurt, mag niet tegelijkertijd een eigen woning bezitten. Binnen België verloopt die controle zonder problemen. Maar wanneer het gaat over woningen in het buitenland, is de controle niet evident. Daarom startten Woonhaven (Antwerpen) en De Zonnige Woonst (Hamme) met het buitenlands vermogensonderzoek, via private onderzoekbureaus. Dat voornemen werd ook in het Vlaams regeerakkoord opgenomen. “Met Vlaanderen voorzien we vanaf begin 2021 een raamovereenkomst, waarop alle sociale verhuurders kunnen intekenen. Zo zal er een algemeen Vlaams kader komen, en kunnen we de strijd tegen malafide sociale huurders beter structureren en opvoeren”, legt minister Diependaele uit.

5 miljoen extra om malafide sociale huurders op te sporen

Diependaele trekt nu vijf miljoen extra uit ter ondersteuning van het buitenlands vermogensonderzoek. “Daarbij denken we aan inhoudelijke, organisatorische en financiële ondersteuning. Zo kan er een financiering komen van de (voor)onderzoeken tegen de mogelijke fraudeurs, via een voorschotregeling. Omdat we ook vaststelden dat dat financieel element een groot struikelblok was om aan zo’n onderzoek te beginnen. Niet elk onderzoek leidt immers tot een positief resultaat. We verlagen daarmee de drempel voor eenieder die sociaal verhuurt om malafide sociale huurders op te sporen.” 

Meer rechtvaardigheid op sociale huurmarkt

Sociale woningen moeten terechtkomen bij huurders die er recht op hebben. Wie al een woning bezit, verliest daardoor zijn recht op een sociale woning. Deze fraude moet dan ook worden aangepakt. Elk dossier dat positief ten einde wordt gebracht, zorgt voor meer rechtvaardigheid op de sociale huurmarkt: er komt een woning vrij voor een andere sociale huurder die er wél recht op heeft, en de fraudeur moet zijn korting van alle jaren waarin hij onrechtmatig sociale huurkorting kreeg, terugbetalen aan de sociale verhuurder. Dat zorgt bovendien voor een terugverdieneffect voor de sociale huisvestingsmaatschappijen, die dat geld kunnen investeren in nieuwe woningen of renovaties.

Onderzoek buitenlands vermogen doorstaat rechterlijke toets

Het beleid waar Vlaanderen, maar dus ook Antwerpen, voor koos, kende de voorbije maanden ook een rechterlijk gevolg. Eerder werden al zaken voor de vrederechter beslecht in het nadeel van de frauderende sociale huurder. Maar nu is er ook een belangrijke uitspraak voor het Hof van Beroep, waarin een sociale huurder met vermogen in het buitenland zijn eerdere veroordeling bevestigd ziet. Matthias Diependaele noemt die uitspraak in beroep is een positief signaal. “Ze ligt in het verlengde van het beleid dat we willen voeren. Met deze extra financiële stimulans, maar ook dus zeker de na deze rechterlijke uitspraak in beroep, gaan we ervoor zorgen dat meer sociale verhuurders beroep kunnen doen op de onderzoekbureaus en er meer fraude kan opgespoord worden.”

Van juridisch drijfzand naar solide grond

Ook Fons Duchateau, bevoegd voor deze materie in Antwerpen als schepen van Wonen, is tevreden met deze nieuwe sta.: ”Toen we hiermee begonnen, kregen we wel eens de opmerking dat we op juridisch drijfzand stonden. Onwaarschijnlijk, want het gaat hier over serieuze fraude. We hebben echter doorgezet en stap voor stap wordt het drijfzand solide grond. Ik hoop dan ook dat, wanneer Vlaanderen straks een breder kader hiervoor heeft, er meer sociale verhuurders intekenen op deze onderzoeken. Doe het niet alleen voor die mensen die wel recht hebben op een sociale woning, maar ook voor de belastingbetaler wiens solidariteit schandelijk misbruikt wordt.”