(c) Thinkstock
Geachte mevrouw Merkel,
Met uw aftreden als bondskanselier neemt Europa afscheid van zijn belangrijkste 21ste-eeuwse regeringsleider tot nog toe. Niet minder dan vijftien jaar en tien maanden was u het gezicht van Duitsland. Daarmee evenaart u bijna uw gewezen mentor, Helmut Kohl. In de jaren 90 verwees die steevast naar u als zijn Mädchen. Dat liefkozend, maar ook ietwat geringschattend label heeft u vakkundig van zich afgeschud.
Hoewel uw partij momenteel door woelige wateren vaart, tonen peilingen aan dat u persoonlijk nog steeds de steun geniet van meer dan de helft van de Duitse bevolking. Zo'n duurzame volksgunst valt slechts weinig politici te beurt. Ze verzekert u dan ook van een mooie plaats in het pantheon van grote naoorlogse Europese leiders. Mijns inziens misstaat u daar niet naast Margaret Thatcher, die in haar land evenzeer als eerste het glazen plafond doorbrak en een duurzaam centrumrechts beleid op poten zette.
Tijdens uw hoogdagen kreeg u overigens - net als Thatcher - geregeld het verwijt een Iron Lady te zijn. U hamerde immers halsstarrig op het belang van verantwoordelijk economisch beleid. Niet alleen in eigen land, maar ook op het Europese toneel. Toen Noord-Europa onder leiding van Duitsland tijdens de eurocrisis daadkrachtige hervormingen durfde te vragen in ruil voor zijn solidariteit, verwerd u in Zuid-Europa al snel tot persona non grata. Anti-Merkelbetogingen waren in Griekenland schering en inslag. Maar u volhardde, en trok de Europese economie zo uit het moeras op een manier die ook voor het noorden aanvaardbaar was.
Toen Europa enkele jaren later te kampen kreeg met een migratiecrisis, was de teleurstelling bij velen groot dat die Iron Lady plots nergens meer te bespeuren viel. Geconfronteerd met het eigen Duitse verleden overmeesterden de emoties de ratio, wat uitmondde in de onfortuinlijke “ Wir schaffen das”-uitspraak. Die zette de poort open voor meer dan 1 miljoen migranten die West-Europa binnenstroomden. Een stroom die het ‐ absorptievermogen van verschillende Europese landen oversteeg. U wijzigde weliswaar snel van koers en legde de migratiestromen enkele maanden later volledig stil. Maar de beelden van chaos staan helaas nog op het netvlies van menig Europeaan gebrand. Ze leiden tot op vandaag tot een grotere ontvankelijkheid voor extreemrechts denken. Uw tweede grote blunder was de implementatie van de zogenoemde Energiewende, die stelt dat de Duitse nucleaire capaciteit tegen 2022 volledig moet worden afgebouwd. De gevolgen zijn desastreus gebleken. Zowel voor het klimaat als voor de Duitse belastingbetaler. Zo stoot Duitsland tegenwoordig tot tien keer zoveel CO 2 uit per kWh als Frankrijk, en betalen Duitse gezinnen gemiddeld zestig procent meer voor hun elektriciteit dan de Franse. In plaats van kernenergie te omarmen als deel van de klimaatoplossing, is Duitsland vandaag helaas eerder een schoolvoorbeeld van hoe het op dat vlak niet moet.
Uw bewind is dus zeker niet immuun voor legitieme kritiek. Maar het zou niet correct zijn om uw carrière van zestien jaar internationale toppolitiek te reduceren tot uw twee grootste vergissingen. Over het algemeen gold Duitsland vijftien jaar als een baken van democratische en economische stabiliteit in een vaak wispelturig Europa.
Zeker na het vertrek van de Britten rust de hoop van Noord-Europa meer dan ooit op de schouders van Duitsland om de Club Med-landen tot de orde te roepen als die hun begrotingsbeleid nog maar eens trachten toe te dekken met Noord-Europees geld. Dankzij uw gezonde economische keuzes kan Duitsland dat politiek Europees leiderschap steeds geloofwaardiger opnemen. Als inwoner van een welvaartscreërende regio kan ik dat deel van uw erfenis alleen maar toejuichen.
Bart De Wever
