U wil Open Vld en cd&v doen bloeden, maar u wint niet. Dan is dat toch pijnlijk?
Bart: “We zullen zien in 2024, maar we leggen de rekening op tafel. Uit alle cijfers blijkt de verarming van Vlaanderen. Ik kan er met mijn hoofd niet bij hoe weinig urgentie jullie journalisten daaraan besteden. Het is méér dan het gigantische begrotingstekort. We hebben de grootste overheidsuitgaven en de hoogste belastingdruk van de hele westerse wereld. Iedereen is uitgeperst. Wij geven enorm veel geld uit en tóch verkommert dit land. Al die cijfers moet je op elkaar leggen. Dan pas zie je hoe wij in de jus zitten. Dit moet stoppen. Dat kan pas als de partijen die na een verkiezing altijd het status quo aanhouden met de PS afgestraft worden.”
Wat Vooruit en Vlaams Belang bindt: ze zetten in op de koopkracht van de mensen. Het slaat meer aan dan u die op de ontsporende economische toestand wijst en fouten in begroting blootlegt.
Bart: “Het enige wat Vlaams Belang en Vooruit bindt is dat ze allebei leiden naar Vivaldi 2. De huisbaas van Conner Rousseau is Paul Magnette. Letterlijk én figuurlijk. Vooruit spreekt over koopkracht. Maar alle mensen die gaan werken voor een bescheiden loon gaan achteruit. Hij creëerde een mooie illusie in de pers: een toffe, jonge gast die naar Vivaldi kijkt als toeschouwer. Maar hij bestuurt wel mee, hé. Hij komt ermee weg. Toegegeven: knap gedaan. Maar met Vooruit gaat Vlaanderen achteruit vandaag. En zeker het publiek waar Rousseau voor strijdt: de mensen met een laag loon. De enige boodschap die de mensen aan de kassa van de supermarkt kregen is deze: stop ermee en ga thuis zitten.”
Met Vlaams Belang heeft u in onze peiling nipt een meerderheid. Enkele partijgenoten sluiten besturen met het VB niet uit, zeggen ze in onze krant. Wat zegt u?
Bart: “(zucht) Ze zouden beter zwijgen. Qui mange du Belang en crève. Je wint nooit verkiezingen door iemand anders de inzet van die verkiezingen te maken. Ik ben tegen het principe van het cordon sanitaire. Je moet kunnen besturen met iedereen: als de kiezer dat oordeelt, dan moet je er soep van koken. Maar Vlaams Belang is niet veranderd. Filip Dewinter spreekt over schurftmigranten. Sam Van Rooy denkt openlijk na over het genocideren van 70 procent van de Afghaanse moslims. Er is vrijheid van meningsuiting. Zoals Voltaire zei: er is geen recht om niet beledigd te worden. Maar als Van Grieken tolereert dat zulke figuren het mooie weer maken, heeft hij geen ambitie om te besturen.”
Die partij krijgt als grootste het initiatiefrecht om een Vlaamse regering te vormen. Gaat u op de koffie?
Bart: “Koffie is altijd lekker. Ik heb ze in 2019 ook uitgenodigd. De wil van de kiezer moet gehoord worden.”
Heeft u vandaag met Tom Van Grieken contact?
Bart: “Nee.”
Zoekt hij contact met u?
Bart: “Daar ga ik niet op antwoorden. Kijk, als er mensen bij ons zijn die met het VB willen besturen, is dat omdat extreemrechts de toets van bestuur niet doorstaat. Als je de Facebookpagina van Tom Van Grieken bekijkt en de mijne, zie je de verschillen. De zijne is een riool vol leugenachtige aanvallen. Het VB stampt je onder de tafel, en treurt dan erboven: ‘Waarom kunnen wij geen vrienden zijn?’ Zelfs mijn mensen die stevig ter rechterzijde staan, zijn tot in hun ziel gedegouteerd door een Dries Van Langenhove. Ik hoop dus dat ik koffie mag uitschenken, niet hij.”
Wat vond u van de VB-uitspraak na de rellen: “We zitten met een Marokkanenprobleem”? Was dat racistisch?
Bart: “Het is op het randje, hé. Vintage Vlaams Belang. Als er reactie komt, hangen ze de heilige maagd uit. Dat is al 30 jaar de truc. Er is een probleem in de Marokkaanse gemeenschap, niet mét die gemeenschap.”
Chris Janssens zei: “Marokko-België. Wie wint? Vlaams Belang.”
Bart: “Dat was schaamteloos eerlijk. De relschoppers beseffen maar al te goed de reputatieschade die ze aanrichten. Zij willen dat het VB scoort, want dan kunnen ze zeggen: kijk eens naar het racisme. Dat is de propagandaploeg van het VB die op straat komt. Het publiek verafschuwt die rellen en VB kopt binnen. Als iemand dan zegt: ‘U gaat te ver’, zegt VB: ‘Zie je wel, de elite zal het altijd goedpraten.’”
Dat is nu toch niét gebeurd? Integendeel. De taal van het VB werd gekopieerd.
Bart: “Zonder kennis van zaken. Uitschot, crapuul. Zelfs Rousseau zei dat. Je gaat het VB niet bestrijden door zijn taal over te nemen. Wil je het oplossen, dan is een correcte analyse nodig.”
U was bijzonder stil.
Bart: “Dat zijn momenten waarop je denkt: ‘Het is beter te zwijgen.’ Als je zoals veel traditionele politici eens goed wil schelden, moet je ook voor de spiegel durven te staan en zeggen: waar was ik toen er over the war on drugs werd gesproken? Of over het migratiemodel van de N-VA? Aan de juiste kant van de geschiedenis zeker? Het probleem wordt in Brussel gewoon georganiseerd. Als je de gevolgen van je eigen beleid op straat ziet? Hou dan je mond. Dan vond ik de ‘onverlaten’ van federaal minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) juister van toon, en het is bovendien een prachtig woord.”
Toch één iemand uit de federale regering die u kan complimenteren. Tenzij we over Georges-Louis Bouchez (MR) beginnen?
Bart: “Ah, Georges-Louis. Ideologisch zijn we het over veel eens. Maar he’s all talk. Hoe kan je nu zeggen dat je belgicist bent als je geen Nederlands spreekt? Daar lach ik mee. In de Verenigde Staten rollen ze je in een ton in de oceaan als je als patriot geen Engels spreekt. Maar hier in dit land van René Magritte moeten wij dat sympathiek vinden, want hij komt naar de tv-studio’s. Hoe potsierlijk is dat? Ik zal eens een tour doen in Wallonië: ‘Vrienden, ik spreek geen Frans. Je moet mijn Nederlands maar begrijpen.’ Ik zal veel gevraagd worden. Een minimum aan zelfrespect volstaat om te zeggen: ‘Kom terug als je Nederlands spreekt. Kom dan eens het Belgisch lof zingen met uw tricolore manchetknopen. En kom eens over ondernemersbelangen spreken zodra je Vivaldi hebt verlaten.’”
U wil confederalisme, een zeer verregaande regionalisering van de macht. Zeg eens: is dat nu het tussenstation naar onafhankelijkheid?
Bart: “Ik ben een behoudsgezinde politicus. Dat wil zeggen dat ik erg voorzichtig verder rij en elk station heeft zijn nut. Daarmee bedoel ik: het confederalisme moet als systeem zijn kans krijgen. Ik ben daar oprecht in. En in 2020 was het bijna zover.”
Was er écht een confederaal akkoord met de PS in 2020?
Bart: “De teksten zijn er. De omslag naar confederalisme was het project van die regering. PS-voorzitter Paul Magnette heeft met mij over het einde van België gesproken op 11 juli. Ik wist niet wat ik hoorde. Ik was over confederalisme bezig, hij over het einde van België – sorry Paul, ik weet dat het lastig is dat ik dit nu zo zeg. Het enige wat hem boeide, was Brussel en centen. De naam België wilde hij houden. Ze denken al langer post-Belgisch. De Zweedse regering moest de hoofden doen rijpen: dat is gelukt. De concrete ommezwaai? Dat is helaas nog niet gelukt.”
U stapt enkel mits confederalisme in de regering, maar u weet bijzonder goed dat daar geen meerderheid voor is, laat staan de nodige tweederdemeerderheid. U bedot de kiezer.
Bart: “(zucht) Ik zou niét weten hoe ik de kiezer bedrieg door heel duidelijk op voorhand te zeggen wat ik wil doen en wat ik niet wil doen. En cd&v en Open Vld hebben daar toch al voor gepleit in het verleden? Ik merk dat voor de verkiezingen de mist in hun hoofd toch vaak opklaart. Kijk naar de kernuitstap. Kijk naar de beperking van de werkloosheid in de tijd. De N-VA heeft gelijk. En dus bedenken ze zich binnenkort dat confederalisme misschien toch zo slecht niet is. Zij kennen de waarheid, maar na de verkiezingen verdoezelen ze die telkens weer om ministers te benoemen.”
Met welk geld zal u die staatshervorming die het confederalisme is bekomen van de Franstaligen? U zegt zelf: de PS is enkel geboeid door Brussel en centen. Maar er zijn geen centen.
Bart: “Ja, de laatste kans voor zo’n financiële deal heeft de PS in 2019 laten schieten. We hebben geen geld voor een staatshervorming, zegt u? We kunnen ook het status quo, dit Franstalige linkse feest, niet blijven financieren.”
U wil meer autonomie. Maar het palmares van de Vlaamse regering oogt niet fabuleus. Het onderwijs is in slechte staat, om nog te zwijgen over de kinderopvang.
Bart: “Ons onderwijs behoort nog steeds tot het beste in de wereld. Ja, er zijn grote problemen. Die zijn diepgeworteld. Ons onderwijsniveau zakte door de keuze van de intellectuele elite van Europa om de lat lager te leggen.”
U bestuurt 18 jaar in Vlaanderen. 18 jaar.
Bart: “En het zal nog lang vergen om wat er sinds mei ’68 misliep, recht te trekken. We zagen het dieptepunt nog niet. De achteruitgang in begrijpend lezen en rekenen liep mis door een compleet foute onderwijspedagogie – ook vanuit de koepels. Als men de lat niet haalde, mocht die naar beneden. De taal leren? Nee, mensen moesten vooral welgezind uit het onderwijs komen. We plukken nu de zure vruchten. Maar fundamenteel wordt Vlaanderen goed bestuurd en gaan we nu de juiste richting uit. Onze begroting is structureel gezond.”
Meneer De Wever, u bent de meest invloedrijke politicus van uw generatie. En waar bevindt u zich? U geeft lezingen over woke aan studenten.
Bart: “Ik doe dat voor mijn plezier. Omdat ik geen marxist ben: ik geloof niet dat het materiële bepalend is voor onze samenleving, wel het ideologische. De vis rot aan de kop. En onze intellectuele elite zit zo fout. Helaas beheerst ze onze universiteiten. Ze zitten op de redacties van kwaliteitsmedia. ‘De Morgen’, ‘De Standaard’ en ‘Knack’? Die zouden toch beter fuseren. Dezelfde prak. Ik ben altijd met ideologie bezig geweest. En ik vind het een kerntaak om aan de elite van morgen te zeggen: wat je van zoveel mensen hoort, is fout. Ik kom uw ideologisch perspectief uitdagen. Wij moeten niet in safe spaces zitten om niet met anderen geconfronteerd te worden. Zelfs Natalia krijgt het nu al aan de stok omdat ze iets zei over ADHD.”
Als ik u zo’n heel interview aanhoor, vraag ik mij af: ziet u het nog zitten? Er zijn al enkele N-VA’ers opgestapt omdat ze niet zien hoe de politiek uit de blokkering kan geraken.
Bart: “Heeft u de indruk dat ik niet strijdbaar ben? In België aan politiek doen is een uitdaging. Toch voor zij die niet cynisch zijn en op de scheurkalender de dagen niet tellen dat ze premier zijn. Als je er écht iets van wilt maken, dan is het inderdaad geen vreugdedal. Zelfs al lukt confederalisme: wat wacht er ons dan met deze sociaal-economische cijfers? Een sanering van 15 jaar. Geen cadeau.”
‘Miserie miserie miserie’, dus. Vandaar de vraag.
Bart: “Ik dacht eigenlijk altijd dat politiek iets tijdelijk zou zijn. Recent besefte ik: er komt geen ander leven. Dit is eigenlijk het moment om een ‘Lorinneke’ of een ‘Valerieke’ te doen. Ik heb het moeilijkste jaar uit mijn leven achter de rug. Ook privé. Maar als ik uw lastige vragen hoor, voel ik de irritatie. Het vuur is niet gedoofd. In bed zie ik op het plafond véél vragen passeren. Maar nooit: ‘Waarom doe ik dit nog?’ Ik blijf tot de kiezer daar anders over beslist. En bij een slecht lot zal ik niet, zoals zoveel voorgangers, zeggen dat dát het beste is dat mij kon overkomen. (glimlacht).”
