“Het is bijzonder pijnlijk nieuws dat de federale overheid langdurig zieken zo massaal en definitief afschrijft voor de arbeidsmarkt.” Kamerlid Valerie Van Peel reageert op een artikel in De Standaard over een spijtige evolutie bij het Riziv. 29.000 langdurig zieken krijgen dit jaar immers te horen dat hun uitkering nu al verlengd wordt tot aan hun pensioen.
Eind vorig jaar besliste de Hoge Commissie van de Geneeskundige Raad voor Invaliditeit (GRI) om een grote groep langdurig zieken die dit jaar controle zouden krijgen, meteen te erkennen tot aan de wettelijke pensioenleeftijd. In totaal gaat het om 29.229 uitkeringsgerechtigde personen die behoren tot een van de volgende drie categorieën: ze zijn tien jaar of langer arbeidsongeschikt, ouder dan 58, of minstens 50 én al vijf jaar of langer arbeidsongeschikt.
De hoge instroom en erg beperkte uitstroom uit arbeidsongeschiktheid en langdurige ziekte is reeds langer een aandachtspunt. Om dat ten gronde aan te pakken is er nood aan een evenwichtige responsabilisering van werkgevers, werknemers én artsen. Het principe van responsabilisering werd wel ingeschreven in het federale regeerakkoord, maar blijft dode letter.
Het systematische aanbod van re-integratie-trajecten zoals opgestart door de Zweedse coalitie wordt vandaag zelfs teruggeschroefd door de paars-groene regering. “Minister Vandenbroucke sprak over ‘positieve prikkels’ om de toename van de meer dan 500.000 langdurig zieken aan te pakken, maar dit is het tegenovergestelde,” zegt Kamerlid Van Peel. “Dit is tegen 29.229 mensen zeggen dat ze zijn afgeschreven voor de arbeidsmarkt.”
Het tekort aan capaciteit van controleartsen en adviserende artsen van de ziekenfondsen is geen reden om langdurig zieken op deze manier aan hun lot over te laten. Re-integratie op de arbeidsmarkt is immers geen louter medische aangelegenheid, maar ook en vooral een kwestie van arbeidsbemiddeling en begeleiding naar en op het werk. “Ik doe dan ook een oproep om eindelijk werk te maken van de versterkte samenwerking tussen het RIZIV en VDAB op dit vlak, zoals ook gevraagd wordt in het Vlaams regeerakkoord en het recente VESOC-akkoord tussen de Vlaamse regering en sociale partners”, vervolgt Van Peel.
De reguliere arbeidscontracten en dure ontslagregelingen in dit land vormen een drempel om het werk te hervatten. Daarom stelt de N-VA ‘arbeidsintegratiejobs’ voor: hiermee kunnen langdurig zieken met volledig behoud van hun uitkering het werk hervatten (maximaal halftijds). Ze betalen hierop ook RSZ-bijdragen. De werknemer moet niet vrezen voor loonverlies.
Daarnaast wil de N-VA het ziekteattest van de huisarts hervormen naar een geschiktheidsattest. Dit komt er op neer dat we aan het bestaande ziekte-attest dat de huisarts geeft, bijkomend informatie laten opnemen over wat de zieke nog wel kan.
Tenslotte hebben we het voorstel van de “doorstartbanen”. Dat wil het verbod voor werkgevers om werknemers met behoud van contract tijdelijk ter beschikking te stellen aan een andere werkgever versoepelen. Dat kan nuttig zijn voor langdurig zieken of mensen met een burn-out die nog een arbeidscontract hebben, om eens een andere job uit te proberen in een andere context.
“We moeten af van het negatieve beeld dat mensen die langdurig ziek zijn, niets zouden kunnen. We moeten focussen op wat mensen wél nog kunnen. De essentie is dat ieder naar zijn of haar mogelijkheden betrokken moet worden op de arbeidsmarkt”, besluit Valerie Van Peel.
