Theo Francken: “Uiteindelijk krijgt de N-VA altijd gelijk: over migratie, veiligheid, defensie, energie…”

Na een moeilijke periode zit Theo Francken (44) weer lekker in zijn vel. Zijn stokpaardjes migratie, defensie en veiligheid draven opnieuw bovenaan de politieke agenda en in de peilingen wipt de N-VA over Vlaams Belang. De rechtsvoor van de N-VA leeft zich uit in de oppositie en in het NAVO-parlement, maar broedt op een comeback als regeringslid in 2024. “Ik vond het erg toen ik geen ondervoorzitter werd, dit keer doe ik niet meer mee.”

U bent geen kandidaat om Lorin Parys op te volgen als ondervoorzitter?

Theo Francken: “Nee. Na de verkiezingen van 2019 had ik mijn zinnen gezet op een historisch akkoord met de PS, maar na het verraad van de ­liberalen vielen we naast de ­regering. Dat was een klap. Vorig jaar wilde ik een belangrijkere rol in de partij en stelde ik me kandidaat voor het ondervoorzitterschap, en ook dat lukte niet: onze partijraad vond dat anderen die verantwoordelijkheid op zich moesten nemen. Ik vond dat erg, maar het is verteerd. De oppositierol ligt me misschien beter dan het ondervoorzitterschap.

“Ik vóél me ook beter dan een jaar geleden. 2021 was ellendig: de coronacrisis domi­neerde alles, de samenleving was verdeeld, iedereen was kwaad op iedereen. Voor elke bestuurder in Europa was dat ploeteren. Ik heb hier in ­Lubbeek als burgemeester niet veel complimenten gehad. Ook in onze partij liep een breuklijn als het over alle regels ging. Dat we weer stijgen in de peilingen nu corona naar de achtergrond verschuift, is geen toeval.”

Wie moet Lorin Parys dan wél opvolgen?

Francken: “Een nieuw talent uit West- of Oost-­Vlaanderen. Daar hebben we dringend meer kopstukken nodig.” (Intussen werd oud-minister van Defensie Steven Vandeput verkozen tot nieuwe ondervoorzitter, red.)

Zit de koers van de N-VA goed?

Francken: “Daar heb ik nooit problemen mee gehad.

“Binnenkort trek ik met een delegatie naar Denemarken, dat op veel vlakken een modelstaat is. De Denen zijn patriottisch, hebben een hoge welvaart, een sterke sociale bescherming, een groene dynamiek en een stevig integratie- en migratiebeleid. Ze betalen hoge belastingen, maar krijgen er veel voor terug. Veel Vlamingen zouden daar direct voor tekenen. Bij ons sta je de helft van je inkomen af, maar je krijgt te weinig in ruil.”

Denemarken wordt bestuurd door socialisten. U kijkt dus vooral naar de PS en Vooruit?

Francken: “De vraag is: welk Vooruit? Dat van Conner Rousseau of dat van Gent? En de PS van Paul Magnette of de Brusselse PS van Ahmed Laaouej, die de N-VA een bende fascisten vindt? Toen wij bij de start van de coronacrisis een noodregering met de PS wilden vormen, hebben de ­Brusselse en Luikse federatie Magnette teruggefloten.”

De bijna-regering

U zult in 2024 toch weer met de PS moeten praten.

Francken: “Ja, maar de wereld zal er anders uitzien dan in 2019. We zitten met de hoogste inflatie in veertig jaar en een oorlog in Europa. Plots wil de PS meer geld voor defensie. Wie had dat ooit gedacht?”

‘Theo Francken begint mij graag te zien’, merkte minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) onlangs op.

Francken: “Ik zie iedereen graag die meer geld op tafel krijgt voor defensie (lacht). De minister is in míjn richting opgeschoven.

“Sorry, maar uiteindelijk krijgt de N-VA altijd gelijk: over migratie, veiligheid, defensie, energie… Hoelang roepen wij al dat de kerncentrales moeten openblijven? Dat defensie kapotbespaard is? En dat je een Australisch migratiemodel moet invoeren?”

Wat wordt jullie prioriteit in 2024?

Francken: “Het confederalisme. Anders doen we niet mee. Dit land is niet efficiënt genoeg in verhouding tot de inspanningen die het vraagt van zijn burgers.”

Als de N-VA op Vlaams niveau een regering met Vlaams Belang vormt, zal geen enkele Franstalige partij nog met jullie aan tafel willen. U zult dus eerst bekijken wat er federaal mogelijk is?

Francken: “Je kunt dat confederale model alleen bereiken door met de Franstaligen te onderhandelen. We gaan dat niet onmogelijk maken door eerst met Vlaams Belang in zee te gaan. Tom Van Grieken zegt dat hij het federale niveau niet nodig heeft. Wel, dan kan zijn partij beter niet deelnemen aan de federale verkiezingen: al haar stemmen zouden dood gewicht zijn.

“Als de Franstaligen in 2024 weer non zeggen tegen ons, zullen ze met vuur spelen. Je kunt de Vlaamse democratie niet blijven negeren. Hugo Schiltz (oud-Volksunie-voorman, red.) zei dat de Vlamingen zelfstandig zullen worden op het moment dat ze collectief verarmen. Dat is nu bezig, door die hoge prijsstijgingen.”

Zijn we daar niet tegen beschermd door onze automatische indexaanpassingen?

Francken: “Diesel, benzine en de huizenprijzen zitten niet in de index. Hoeveel jongeren kunnen nog een huis kopen? Tien jaar geleden was dat nog redelijk vanzelfsprekend, nu evolueren we naar Nederlandse toestanden waarbij je over twee generaties moet lenen voor vastgoed.”

Hoe kun je de koopkracht stutten zonder de begroting te laten ontsporen?

Francken: “Er zijn geen wonderoplossingen. Duitsland, Nederland en de Scandinavische landen hebben een spaarpot. Zij kunnen nu fors investeren in koopkracht en de groene transitie. Wij hebben geen buffers aangelegd en doen het zoals altijd: op de pof. De regering moet volgend jaar besparen van de begrotingswaakhond, maar ze zal dat niet doen. De PS vindt dat onverantwoord in crisistijden. Vivaldi zal het budget laten ontsporen en de volgende regering zal de shit mogen opvegen.”

Buffers leg je aan in tijden van economische rugwind. Dat heeft uw partij toch ook nagelaten in de regering-Michel?

Francken: “Wij hebben enorm bespaard. Toen die regering viel, eind 2018, hadden we nog een tekort van 0,8 procent. We waren er bijna.”

Jullie voerden een taxshift met een indexsprong uit waarbij 12 miljard euro koopkracht verschoof van werknemers naar werkgevers, die er nog een lagere vennootschapsbelasting bovenop kregen.

Francken: “Zo hebben we een recordaantal bedrijven aangetrokken en een recordaantal jobs in de privésector gecreëerd. We hebben ook de belastingen voor de werknemers verlaagd. Vivaldi heeft de belastingen met 2 miljard euro verhóógd. Opnieuw overheerst het socialistische adagium dat dit land aan de bedelstaf heeft gebracht, met nog meer overheidstewerkstelling en hogere uitgaven in de sociale zekerheid. Door de stijging van de uitkeringen loont het voor sommige mensen zelfs niet meer om te gaan werken. Een alleenstaande moeder die als caissière of kapster werkt, verdient evenveel als ze gaat stempelen, omdat ze dan bijvoorbeeld recht heeft op het sociale tarief voor energie. Als ze werkt, krijgt ze dat niet. Waar zijn we mee bezig?

“Pas op, ik ben geen asociale neoliberaal die vindt dat werklozen in armoede moeten wegkwijnen. De laagste lonen moeten omhoog. Hef daar héél minimale belastingen op, zodat het opbrengt om een hele dag te gaan schoonmaken.”

Slagveld

Arbeidseconoom Stijn Baert voorspelt dat de regering volgend jaar valt. De socialisten zullen hogere lonen eisen bovenop de index, terwijl de liberalen een indexsprong zullen vragen. Volgens hem zal Vivaldi daar niet uit raken.

Francken: “Die regering zal niet vallen, want dan moeten die partijen helemáál met de broek op de enkels naar de kiezer. Ze zullen voortstrompelen, maar ondertussen raken de tijd, het geld en het geduld op. De mensen zijn hun rekening aan het maken, en dat zul je zien in het stemlokaal. Louis Tobback (­Vooruit) heeft altijd gezegd dat paars bont en blauw eindigt. Ik zeg u: paars-groen zal geel-zwart eindigen.”

Voor een staatshervor­ming hebt u een tweederde­meerderheid nodig. Hoe zult u die vinden zonder Vlaams Belang en de PVDA en met de MR en de groenen, die meer België willen?

Francken: “Het zal moeten! De verkiezingsuitslag zal ons dwingen. Iedereen zal zijn verantwoordelijkheid moeten nemen en water bij de wijn moeten doen. Anders slibt het systeem dicht.”

U gelooft niet dat Vivaldi doorgaat?

Francken: “Nee. Zullen ze daar nog genoeg zetels voor hebben? En wíllen ze dat nog? Wie wil nu nog een regering vormen met Georges-Louis Bouchez (MR)? Ook tussen ­Magnette en premier Alexander De Croo (Open Vld) botert het niet. Vivaldi, dat is een slagveld van menselijke relaties en een boulevard of broken dreams. De ‘groenste regering aller tijden’ die kerncentrales sluit om vervuilende gascentrales te openen: zelfs groene fundi’s begrijpen dat niet. Ze beloofden een nieuwe politieke cultuur, maar dat was een dun laagje vernis dat ze zelf weer hebben afgekrabd. Als politieke partijen geen project hebben, beginnen ze met zever à la ‘anders aan politiek doen’. Als je dan meteen de vetste regering in twee decennia vormt, met de meeste regerings- en kabinetsleden, val je door de mand.”

Wat doet de regering wél goed?

Francken: “In België is ­Alexander de dweil van de regering – zoals hij zelf heeft voorspeld – maar op het internationale toneel staat hij er wél. Sophie Wilmès (MR) is een goeie minister van Buitenlandse Zaken (Wilmès heeft intussen tijdelijk een stap opzijgezet door de ziekte van haar echtgenoot, red.). En Ludivine Dedonder vecht voor defensie, al begrijpt ze nog niet dat we daar 2 procent van ons budget aan moeten uitgeven. Polen gaat zelfs naar 3 procent! Op de NAVO-top in Madrid, over twee maanden, zullen ze onze arm ­omdraaien.”

Die miljarden kunnen we niet aan andere noden uitgeven. Is dat nu echt nodig?

Francken: “Natuurlijk! Ons leger heeft níks meer: geen tanks, geen drones, geen zware artillerie. Alleen aftandse gebouwen. We kunnen bijna niks meer doen en toch blijven we denken dat we er de kantjes kunnen aflopen. We hebben decennialang meer geld uitgegeven aan zachte zekerheid – ons sociale systeem – terwijl de harde zekerheid werd verwaarloosd en de wereld ­alsmaar onveiliger werd. Eerst hadden we de terreuraanslagen, die onze afgebouwde ­inlichtingendiensten niet ­konden verhinderen. Nu hebben we een oorlog in Europa, met een Russische dictator die een imperialistische agenda uitvoert. Moet Vladimir ­Poetin eerst kernwapens gebruiken voor we wakker worden?”

Fjiew-boem!

Wat is de les van de Franse verkiezingen?

Francken: “It’s the economy, stupid! Le Pen boet amper voor haar banden met Poetin, omdat zij praat over koopkracht. Macron heeft dat verwaarloosd. Hij dacht dat hij het zou halen door de staatsman uit te hangen en in Moskou te gaan onderhandelen. Maar op 24 februari was het: fjiew-boem-fjiew-boem! Macron ging af als een gieter, omdat Poetin geen rekening houdt met Frankrijk. Europa was onbelangrijk in de conflicten van de voorbije 20 jaar: Libië, Syrië, Irak, ­Afghanistan. Daarom praat Poetin alleen serieus met Joe Biden.”

Had de Amerikaanse president dan niet naar Moskou moeten gaan om een oorlog te vermijden?

Francken: “Dat wilde hij zeker doen, maar zijn diplomaten hebben hem verteld dat het geen zin had. De Amerikanen riepen weken op voorhand al wat Poetin van plan was. Dat ze alles wisten, komt door het debacle van Afghanistan. Vorige zomer voorspelden de Amerikaanse inlichtingendiensten dat de taliban pas ‘over drie tot zes maanden’ in Kaboel zouden staan. Drie weken later werd Kaboel ingenomen. Voor die misrekening werden ze op het matje geroepen in het ­Congres. ‘Dat nooit meer’, zeiden ze. Bij de militaire opbouw van de Russen zaten ze er boenk op, alleen wilden de Europeanen hen niet geloven.”

In Het Nieuwsblad verklaarde Tom Van Grieken dat Vlaams Belang zich ook heeft vergist in Poetin. Filip Dewinter en de Mechelse fractieleider Frank Creyelman schurkten zich al jaren aan tegen zijn regime. Kan hun dat stemmen kosten?

Francken: “Natuurlijk! Daarom is Van Grieken zo fors in zijn ontkenning. Als ik er iets over tweet, krijg ik alle Vlaams Belang-trollen over me heen. Hij wil een rechts-conservatieve volkspartij uitbouwen die meebestuurt, maar dan kun je geen figuren dulden die flemen bij Poetin en Bashar al Assad in Syrië. Van Grieken nodigt zijn Poetin-­supporters nu uit om ontslag te nemen. Zelf durft hij hen niet buiten te gooien.”

Ondertussen blijven we Poetins oorlog sponsoren door Russische olie en gas te kopen. Premier De Croo waarschuwt dat de energieprijzen nog verder zullen stijgen als we daar te bruusk mee stoppen: ‘Met een economische recessie helpen we Oekraïne niet.’

Francken: “Toch moeten we zo snel mogelijk af van alle Russische grondstoffen: gas, olie, kool, uranium, erts, hout… Over drie jaar krijgt Poetin die nergens meer verkocht in het Westen. Hij zal proberen om ze in China en India te slijten, maar daar krijgt hij er nooit zo’n hoge prijs voor. Ze zullen hem kapotonderhandelen.”

Hoe raken we zo snel af van Russische brandstoffen?

Francken: “De NAVO is volop bezig met oplossingen te zoeken: vloeibaar gas uit andere landen, hernieuwbare energie, de verlenging van de levensduur van kerncentrales, de heropening van kolencentrales...”

Steenkoolcentrales zijn toch funest voor het klimaat?

Francken: “Maar sommige landen hebben ze nodig. ­Griekenland, Tsjechië, Polen en Roemenië hebben al gezegd dat ze hun kolencentrales zullen heropenen of de vergunningen ervan zullen verlengen. Andere landen overwegen het. Als de oorlog in ­Oekraïne blijft duren, moet je de irrealistische ambities van de Green Deal herbekijken. Europa kan ook de prijs van de emissierechten drukken, zodat de ­energiefactuur weer wat daalt.”

Als het over migratie, defensie en veiligheid gaat, kunnen we voor u niet voorzichtig genoeg zijn. Waarom geldt dat niet voor het klimaat?

Francken: “Wie zegt dat?”

Uw partij sleept toch met de voeten in het klimaatbeleid? Vlaanderen wordt in Europa met de nek aangekeken. Het N-VA-discours luidt dat de technologie alles zal oplossen, maar de energietransitie moet wel ‘haalbaar en betaalbaar’ blijven.

Francken: “Veel Vlamingen kunnen nu al hun energierekening niet betalen. De helft van de bevolking zegt dat ze bang is niet meer te zullen ­rondkomen. Dan moet je met oplossin­gen komen en niet energie nog duurder maken. Wat ben je met een fundamentalis­tisch klimaatbeleid als mensen daarna massaal voor ­partijen stemmen die het klimaatprobleem niet eens serieus nemen?”

Door een snelheids­beperking tot 100 km per uur sparen ze ook veel geld en brandstof uit, en zo’n beperking is ook goed voor het milieu. Bent u ervoor?

Francken: “Nee, 120 km per uur is al traag genoeg, en dat haal je alleen nog ’s nachts. We kunnen ook alle auto’s afschaffen, daar ben ik ook tegen. Maar dat betekent toch niet dat ik tegen het klimaatbeleid ben?”

Fabeltjeskrant

Welk klimaatbeleid? De regering-De Croo geeft miljarden uit aan stookoliecheques, de btw-verlaging op gas en de fiscale vrijstelling voor kerosine. De fiscale voordelen voor salariswagens blijven bestaan, maar voor een btw-verlaging op fietsen is er geen geld. De Vlaamse regering wentelt de energietransitie op de mensen af, verhoogt de bustarieven en durft de slimme kilometerheffing niet in te voeren, hoewel experts zeggen dat die nodig is.

Francken: “Als je een succesvol klimaatbeleid wilt, moet je de bevolking meekrijgen. Dat doe je niet door ze te koeioneren. Van de groenen moeten we onze auto inruilen voor een bakfiets en mogen we niet langer het vliegtuig nemen, we mogen geen vlees meer eten en geen hout meer stoken. Hoe is het zover kunnen komen dat wij bestuurd worden door zo’n sandalenbende? Door mensen voor wie we niet eens gestemd hebben? Schrijf maar op: bij de volgende verkiezingen blijft er van die groenen niks meer over in de Kamer. Ze zullen weer onder de kiesdrempel zakken, want ze kúnnen niet besturen.”

U vindt niet dat de Vlaamse regering ook meer kan doen om de groene transitie te versnellen?

Francken: “We zijn daar toch mee bezig? Mijn partijgenote Zuhal Demir heeft als Vlaams minister van Energie de bedragen van de premies voor zonnepanelen en warmtepompen verdubbeld. De Vlaamse regering doet historische investeringen in fietsinfrastructuur. Voor bedrijven is het basispakket ‘Slimme mobiliteit’ ingevoerd. Maar zelfs al maak je alle bussen en treinen gratis, dan nog zullen er tienduizenden mensen met hun auto naar Brussel en Antwerpen rijden. Het openbaar vervoer is voor veel mensen gewoon geen optie. Het gaat niet alleen over de prijs, maar ook over betrouwbaarheid, gebruiksvriendelijkheid, stiptheid en reistijd. De Vivaldi-regering wil de fietsvergoedingen verhogen, en dat is prima, maar niet iedereen is sportief of wil in de regen fietsen.”

De Nederlandse klimaatadvocaat Roger Cox vindt het beschamend dat jongeren op straat moeten komen voor het klimaat, omdat hun ouders en grootouders hun zorgen over de toekomst niet ernstig nemen. ‘We zijn een natie van verwende nesten geworden die niet verder kijkt dan morgen’, zegt hij.

Francken: “De hele westerse samenleving is verwend. We hebben 75 jaar vrede en economische bloei gekend, maar dat heeft ook tot vadsigheid geleid. De volgende generatie, waarvan ik één van de leiders zal zijn, moet opnieuw leren om zich schrap te zetten.

“Ook ik maak me zorgen over de toekomst van mijn kinderen. Daarom heb ik niks tegen de groene transitie. Ik ben zelfs voor 100 procent hernieuwbare energie: om strategische redenen, niet zozeer voor het klimaat. Als je zelf instaat voor je energievoorziening, sta je sterker. Maar ik maak me geen illusies: we zullen het klimaatprobleem in België niet oplossen. Onze CO2-uitstoot is op wereldschaal een percentage achter de komma. Veel grote landen zullen hun verantwoordelijkheid niet nemen. We kunnen hier wel met 60 km per uur op de snelweg gaan rijden, maar dat haalt geen fluit uit als China, India en Nigeria hun middelvinger opsteken. De Braziliaanse president Jair Bolsonaro veegt zijn voeten aan het klimaat, hè. Er is nog nooit zoveel Amazonewoud gekapt.”

Dat is toch verschrikkelijk?

Francken: “Wat gaan we ertegen doen? Belgische troepen sturen? Als landen het klimaatakkoord van Parijs weigeren uit te voeren, kunnen we dat niet afdwingen. Het Westen moet beseffen dat het op zijn grenzen botst. Marc Thys, de nummer twee van het Belgische leger, heeft gelijk: onze grootste bedreiging zijn onze naïviteit en onze arrogantie. Wij dachten dat iedereen denkt zoals wij, en we vonden dat iedereen naar de wereld moet kijken zoals wij. Die fabeltjeskrant is dichtgeslagen. De democratische systemen staan overal onder druk. We zullen een nieuwe manier moeten vinden om met de wereldmachten overeen te komen.”

U hebt net een nieuw boek over de NAVO uit. Welke richting moet die uit?

Francken: “Wij moeten elkaar als westers blok heel goed vasthouden en de Truman-doctrine van na de Tweede Wereldoorlog weer centraal stellen: alle landen, ook prille democratieën, die voor ons willen kiezen, moeten we beschermen tegen de expansiedrift van dictators zoals Poetin. Anders riskeren we dat er over twintig jaar overal autocratische regimes komen. Ook in Europa.

“Poetin heeft iets gedaan waar Barack Obama en ­Donald Trump nooit in zijn geslaagd: de dertig NAVO-lidstaten op één lijn krijgen. In 2019 verklaarde Emmanuel Macron de NAVO hersendood, nu staan we opnieuw schouder aan schouder. Finland en Zweden, twee landen die altijd neutraal waren uit angst voor Rusland, willen zo snel mogelijk lid worden. Poetin oogst het omgekeerde van wat hij wilde zaaien. Hij wilde dat de NAVO zich terugtrok uit zijn achtertuin, maar binnenkort verdubbelt de NAVO-aanwezigheid aan zijn grenzen. De Balten, de Polen en de Finnen vrezen dat zij de volgende prooi zullen worden als Oekraïne de oorlog verliest, en ze hebben gelijk.”

Jean-Marie Dedecker vindt dat we een bende lafaards zijn, omdat we Oekraïne het vuile werk laten opknappen.

Francken: “Ik zie Jean-­Marie graag, maar daar ben ik het niet mee eens. Hij zou een no-flyzone boven ­Oekraïne instellen, maar dat wordt een dead pilot zone. Onze jongens van Kleine-Brogel zouden één voor één neergehaald worden door de hypermoderne Russische luchtafweer. Gaat Jean-Marie dat uitleggen aan hun moeders?

“Je kunt er als een bulldozer in vliegen, maar dan riskeer je een Derde Wereldoorlog, waarin Brussel een hotspot zal zijn. Onze huidige aanpak is slimmer. Wij leveren supergoede inlichtingen en luchtafweergeschut, waardoor de Oekraïners al veel Russische vliegtuigen uit de lucht hebben geschoten. Er kan geen vliegtuig opstijgen of het Oekraïense legerbevel weet het. Dankzij de Amerikaanse inlichtingen hebben ze ook al veel hoge Russische legerofficieren kunnen doden met drones en andere westerse wapens.”

Voormalig Groen-boegbeeld Mieke Vogels vindt dat we met onze wapenleveringen aan Oekraïne de oorlog alleen maar verlengen, en dat onze economische sancties vooral onze eigen lagere klassen treffen.

Francken: “Dus Oekraïne moet zich gewoon overgeven aan Poetin? Wat een naïviteit! Mieke Vogels en haar linkse vrienden betoogden destijds ook voor een eenzijdige ontwapening: ‘Wij gaan het goede voorbeeld geven!’ Poetin lacht zich gewoon kreupel: dat is echt het laatste wat we moeten doen. Oekraïne heeft in 1994 zijn atoomwapens afgegeven: als ze die nog hadden gehad, zou Poetin het land nooit zijn binnengevallen.”

Opvang voor seks

Twee weken na de start van de oorlog reed u samen met enkele partijgenoten naar de Poolse grens om vier bestelwagens vol hulpgoederen af te leveren. Hebt u overwogen om vluchtelingen mee te brengen naar België?

Francken: “Nee, want je weet niet wie je meebrengt. Kurt Ryon, onze burgemeester van Steenokkerzeel, heeft dat wel gedaan. Hij reed tot aan de grens en nam twee gezinnen mee. Het ene gezin is vlak voor het vertrek huilend uit de bestelwagen gesprongen. Die mensen dachten dat ze ontvoerd werden. Dat gebeurt daar voortdurend.”

Was u daarom ook tegen #plekvrij, de solidariteitscampagne die staatssecretaris voor Migratie Sammy Mahdi (CD&V) heeft gelanceerd?

Francken: “Natuurlijk! Je weet toch zo wat de reactie aan de Vlaamse toog zal zijn? ‘Voor zo’n schone Oekraïense heb ik ook wel een kamer vrij, hahaha!’ (Rolt met de ogen) Meteen kreeg ik de hele linkse kerk weer op mijn dak. Ook ­Sammy Mahdi zei dat hij een ander mensbeeld had. Altijd weer dat vingertje, die morele superioriteit: ik word er misselijk van. Wat later bleek dat er opvang werd aangeboden in ruil voor seks. Daar stond hij dan met zijn mensbeeld.”

Bart De Wever heeft ook fors uitgehaald naar Sammy Mahdi: ‘Je kunt het niet slechter doen.’ Was dat niet overdreven?

Francken: “Hij is anderhalf jaar aan de macht en heeft nog niks gedaan. Hij beloofde kortere procedures, kortere wachtlijsten en meer terugkeerders. Het is drie keer niks geworden. Er keren zo goed als geen uitgeprocedeerden terug naar hun land van herkomst, en het aantal dossiers blijft maar toenemen. Mahdi heeft een recordbudget voor de opvang gekregen, maar bij het begin van de oorlog had hij al geen plaats meer voor échte vluchtelingen. Onze gezinnen en gemeenten moesten de Oekraïners maar opvangen.”

Waarom zegt u ‘échte vluchtelingen’? Zijn de mensen in de asielcentra dat dan niet?

Francken: “Meer dan de helft van de asielzoekers niet, nee. Zij worden gescreend en afgewezen. Bij de Oekraïners is het duidelijk dat zij vluchten voor een oorlog. Bij de meeste ­Syriërs ook. Veel anderen hebben hier niks te zoeken. Maar noem mij nu eens één verwezenlijking van Mahdi.”

We hadden hem dat graag zelf laten doen, maar hij heeft een debat met u geweigerd.

Francken: “Hij weet dat hij dat niet kan winnen. Hij pakt nu uit met de opening van drie nieuwe gesloten centra: ‘De terugkeercapaciteit is verdubbeld!’ Maar dat is míjn plan, dat hij na drie jaar eindelijk uit de koelkast heeft gehaald. Die centra staan er trouwens ten vroegste in 2027, dat is pure aankondigingspolitiek.”

Als u met hem in debat gaat, krijgt u meteen de affaire-Melikan Kucam in uw gezicht.

Francken: “Geen probleem! Ik kreeg toen twee verwijten: dat Melikan Kucam geld had gevraagd aan Syriërs die we naar hier haalden, en dat ik niet wist waar sommige Syriërs waren gebleven. Van die corruptie wist ik niks. Het gerecht heeft mijn kabinet volledig vrijgepleit. Het tweede verwijt leek me minder erg. Sommige vluchtelingen zijn doorgereisd naar andere Europese landen. Maar dat zijn geen criminelen, hè.

“Eén van de parlementaire aanbevelingen was: als we ooit nog zo’n humanitaire luchtbrug inleggen, pikken we die mensen op aan de luchthaven en laten we hen meteen asiel aanvragen en vingerafdrukken afleveren. Dan staan ze tenminste geregistreerd in het Europese systeem. Wel, Mahdi veegt daar zijn voeten aan. Van de Afghanen die hij met Operatie Red Kite naar hier heeft gehaald, is een deel doorgereisd zonder dat ze geregistreerd zijn. Mahdi weet niet waar ze zijn, maar niemand brengt dat uit! En dan moet ik de media nog serieus nemen? Ben ­Segers, de rode ridder van Vooruit tegen de mensenhandel, heeft mij daar destijds keihard voor aangepakt. Als ik hem nu vraag waar die Afghanen zijn, kijkt hij weg.”

U had ook kritiek op het feit dat Sammy Mahdi de Oekraïners een leefloon wilde geven.

Francken: “Europa zegt dat je tijdelijk ontheemden verblijfsrecht moet geven, waardoor ze recht hebben op huisvesting, onderwijs, werk, gezondheidszorg en OCMW-bijstand. Daarom stelde ik voor om hen een T-kaart te geven met alle sociale rechten, maar geen leefloon. Dat kan perfect volgens de ­Europese regels. Maar nee, Sammy Mahdi ging voor the full package. Hij heeft in ‘Terzake’ een emotoneeltje opgevoerd, omdat wij het over de kostprijs durfden te hebben. Alsof dat níét de taak van politici is. De dagen erna zeiden parlementsleden en burgemeesters van de meerderheid dat ze alle kosten voor de opvang zouden aftrekken van het leefloon. Toen moest Mahdi wel terugkrabbelen.

“(Boos) Echt waar, wij worden bestuurd door een bende amateurs. Of nee, schrap dat maar, dat klinkt te agressief.”

Sinds wanneer bent u bang van agressieve uitspraken?

Francken: “Ik speel hard, maar niet op de man. Al is het soms sterker dan mezelf. Dat komt door de twee maten die worden gehanteerd. Ik werd voor het minste afgemaakt, Sammy Mahdi komt overal mee weg. Veel journalisten voelen meer voor die links-liberale Vivaldi-club dan voor de Zweedse coalitie met die ‘vieze nationalisten’ erin. Ze weten dat het de regering van de laatste kans is.”

Bij de vorige regeringsonderhandelingen circuleerde bij de PS een veto tegen u als minister. Bent u daardoor over uw stijl gaan nadenken?

Francken: “Ik heb veel meegemaakt, dan denk je over álles na. De karikaturen werken op mijn zenuwen. Veel mensen die mij kennen, zeggen dat de kloof tussen wie ik ben als mens en hoe ik word afgeschilderd bij geen enkele politicus groter is. Ik ben ook helemaal niet zo rechts als men denkt, mensen mispakken zich aan mijn directe stijl. Daarom ga ik al anderhalf jaar elke week naar de Franstalige zender LN24 om mijn standpunten zelf uit te leggen en het duivelse imago te counteren dat ze me hebben aangemeten. Maar uiteraard heb ik als staatssecretaris fouten gemaakt. Ik voelde me constant opgejaagd door mijn tegenstanders en raakte te vaak geïrriteerd. Dan haal je sneller uit. Soms had ik minder scherp moeten reageren, of gewoon niet.”

U bent toch nog altijd niet vies van harde tweets of karikaturen over anderen?

Francken: “O, ik zal zeker nog fouten maken. Niemand is feilloos en ik zeker niet. Gelukkig heb ik genoeg zelfrelativering. Ik kan wel lachen om mezelf.”