© Emy Elleboog
Waarom trekt u, als oppositielid, naar een NAVO-top? Dat lijkt ongewoon.
“Het gaat om een vergadering onder de parlementsvoorzitters van de NAVO-lidstaten, ter voorbereiding van de grote top begin juli met alle staatshoofden en regeringsleiders van het militair bondgenootschap. Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS) kan niet, daarom heeft men mij gevraagd. Ik ben al Belgisch delegatievoorzitter voor het NAVO-parlement (een speciale assemblee van parlementsleden, red.). En sowieso werk ik al heel lang rond het defensieverhaal.”
De oorlog in Oekraïne staat bovenaan de agenda?
“Uiteraard. Binnen de NAVO is het duidelijk dat we nu snel naar een harde ondergrens gaan van 2 procent van het bbp aan militaire investeringen voor lidstaten (momenteel is het doel om tegen 2024 aan 2 procent te raken, red.). Iedereen binnen de NAVO heeft geschakeld na de invasie van Oekraïne. Alleen België niet. Wij zitten nog op het budgettaire traject van voor de invasie. Een traject van 1,5 procent van het bbp tegen 2030. Dat is onhoudbaar. Een internationale schande.
“De druk op België wordt opgevoerd. Samen met Luxemburg en Spanje proberen we de boel te vertragen, maar dat gaat niet meer lukken. Zeker niet nu er in Spanje verkiezingen in aantocht zijn en centrumrechts die wellicht zal winnen. Dan zal ook Madrid zijn beleid aanpassen.”
We moeten meer betalen?
“Wat me altijd frappeert, is dat als je het regeerakkoord van Vivaldi leest, je bijna struikelt over de woorden ‘multilateralisme’ en ‘solidariteit’. Maar leg me eens uit hoe je dit verenigt met onze afwijzende en afwachtende houding tegenover de NAVO en Oekraïne? ‘Elk zijn deel is niks te veel?’ (Sarcastisch) Ja, het zal wel. We zijn uiteindelijk de boel al jarenlang aan het belazeren binnen de NAVO. Ondanks onze bevoorrechte positie als het thuisland van de NAVO en het SHAPE (Supreme Headquarters Allied Powers Europe is het centrale commandocentrum van de NAVO, red.).
“President Donald Trump zei het altijd al brullend, Barack Obama en Joe Biden altijd heel diplomatiek, maar alle Amerikaanse presidenten komen terug met dezelfde boodschap voor Europa: de NAVO-factuur kan niet langer alleen bij ons liggen. Sinds de oorlog in Oekraïne hebben we in Europa eigenlijk geen enkel tegenargument meer. In België al helemaal niet.”
Is er zicht op een toetreding van Oekraïne tot de NAVO?
“Dat is een delicate zaak, zeker voor de Oost-Europese lidstaten van de NAVO. Die kennen de dreiging van Rusland maar al te goed. Ze hebben de onderdrukking door de Sovjet-Unie meegemaakt. Ze willen Oekraïne er dus graag zo snel mogelijk bij. Er ligt een verregaand voorstel van Litouwen op tafel om dit al tegen de grote NAVO-top van volgend jaar in Washington te doen. Voor de West-Europese landen en voor de Verenigde Staten is dit totaal onhaalbaar.
“Er zal een compromis gezocht moeten worden, met bijvoorbeeld een speciaal statuut voor Oekraïne binnen de NAVO. Volwaardig lidmaatschap is niet voor morgen. Stel dat Kiev dan het artikel 5 inroept (wat kort samengevat inhoudt dat NAVO-landen een aanval op één lidstaat beschouwen als een aanval op alle lidstaten, red.) dan staan er straks duizenden Amerikaanse troepen in Kiev. Ik moet er toch geen tekeningetje bij maken wat dit betekent voor de oorlog?”
Is er al een opvolger van NAVO-baas Jens Stoltenberg? Hij vertrekt in september.
“Over zijn opvolging hangt een mystieke stilte. Ik weet niet goed wat er juist speelt. Misschien zal hij toch nog een termijn aanblijven in deze cruciale tijd? Stoltenberg heeft de NAVO alvast terug op de kaart gezet met enkele gepeperde uitspraken die de hele wereld zijn rondgegaan.”
U bent geen kandidaat?
(Lacht) “Neen. Ik ga nu naar Vilnius om België goed te vertegenwoordigen. Dat is nu mijn taak.”
