De verbouwing van het station Gent-Sint-Pieters werd opgestart in 2004. De geplande einddatum werd vorig jaar verschoven naar 2027. Zowel de duurtijd als de kostprijs liggen ver boven de oorspronkelijke ramingen. Het station is het grootste van het land en een spil in ons treinnet. Daarom verzocht het federaal parlement het Rekenhof de werkzaamheden door te lichten.

Grote verschillen tussen raming en offertes

Volgens het Rekenhof was “een realistische planning (…) geen prioriteit in de studies die voorafgingen aan de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst”. Er was geen tijd uitgetrokken voor de noodzakelijke voorafgaande administratieve procedures. Bovendien is het Rekenhof “van oordeel dat de NMBS grondiger naar een verklaring voor de grote verschillen tussen de raming en de ingediende offertes had moeten zoeken. Een diepgaandere analyse had eventuele gebreken in de raming en/of marktverstorende factoren kunnen aantonen”. Ook over de aandacht vanuit het kabinet van voormalig mobiliteitsminister Bellot (MR) is het Rekenhof niet mals: “De FOD heeft de minister tijdig en in voldoende detail geïnformeerd (…) De beleidscel van de minister vroeg geen bijkomende informatie op over de gerapporteerde problemen”.

Grote kuis in de vastgoedwinkel

Volgens Kamerlid Tomas Roggeman is het noodzakelijk dat NMBS haar werkprocessen in stationsbouw doorlicht en corrigeert. “De doorlichting van het Rekenhof toont aan dat er een groot risico bestaat op fouten, zowel in de ontwikkelingsfase van stationsprojecten als bij de procesbeheersing bij de uitvoering. Dit kost de NMBS en dus de belastingbetaler tientallen miljoenen euro’s, met verminderde dienstverlening voor de reiziger als gevolg. Dat dit zich niet voordoet in de marge van de bedrijfsactiviteiten, maar in een cruciale kernactiviteit zoals de bouw van stations, maakt dit des te pijnlijker.”

Ontsporende facturen

Volgens het Kamerlid zijn recente aanpassingen in de organisatie een opportuniteit om bedrijfsprocessen te evalueren. “Eurostation speelde als studiebureau en bouwpromotor van NMBS een grote rol bij Gent-Sint-Pieters en andere projecten. Het bedrijf kwam in het verleden al in opspraak. Ook andere vastgoedprojecten, zoals het station van Bergen, laten zich opmerken door ontsporende facturen die in de honderden miljoenen euro’s lopen”, zegt Roggeman. “Dat Eurostation dit jaar ingekanteld werd in NMBS, biedt de gelegenheid om het beheer van spoorvastgoed grondig op te schonen. Om dit grondig te doen, zou ook de Waalse evenknie Eurogare ingekanteld moeten worden en onderworpen aan een audit. Dit is een kans om het beheer te rationaliseren in het belang van de reizigers en van de NMBS zelf.”