Het is vijf voor twaalf voor de voorbereiding van de liberalisering van het spoorvervoer. Dat is de conclusie van de eerste ronde hoorzittingen die woensdag plaatsvond in het federaal parlement. “We staan voor de grootste spoorhervorming in honderd jaar, maar bij de regering ontbreekt elke urgentie,” zegt Kamerlid Tomas Roggeman, die woensdag ook de N-VA-toekomstvisie voor het spoor lanceerde.
De Kamer van Volksvertegenwoordigers organiseert op vraag van de N-VA een reeks zittingen over de toekomst van de NMBS en het personenvervoer over het spoor. Vanaf 2023 moet de spoormarkt opengesteld worden voor concurrentie, maar de overheid heeft nog geen idee hoe dat te organiseren. Verscheidene binnen- en buitenlandse experten geven daarom in de Kamer hun visie op de toekomst.
De Directeur-Generaal van de FOD Mobiliteit Valérie Verzele lichtte toe dat de gemiddelde voorbereidingstijd voor de liberalisering van het spoor in andere Europese landen twaalf tot vijftien jaar bedroeg. Dat terwijl België de eerste stappen nog moet zetten voor de totstandkoming van zijn visie op de vrijmaking van de markt. Het plan voor liberalisering moet tegen volgend jaar aangemeld worden bij de Europese Commissie, getuigde Arthur Kamminga van AllRail.
Bovendien vereist de Europese regelgeving dat de overheid nu al pakketten van aan te besteden spoorlijnen samenstelt. Al vanaf 2023 zouden private spoorbedrijven aanspraak maken op delen van de openbare dienst op het spoor, zelfs als de regering de dienstverlening onderhands toewijst aan de NMBS. Volgens Justus Hartkamp van de Nederlands infrastructuurbeheerder ProRail is een aanbesteding van spoordiensten door Nederlandse regionale overheden een succes gebleken.
“De Europese Verordeningen zijn duidelijk,” reageert Kamerlid Roggeman, “Het einde van het NMBS-monopolie komt onvermijdelijk in zicht. Andere Europese lidstaten staan veel verder in de liberalisering van hun spoorwegen. Dat onze regering omwille van interne verdeeldheid geen initiatief wil nemen, bedreigt de toekomst van ons spoorvervoer. Als de voorbereidingen nu niet starten, stevenen we af op het Sabena-scenario waar verschillende NMBS-CEO’s in het verleden voor gewaarschuwd hebben. Daarom neemt de N-VA haar verantwoordelijkheid met een eigen spoorplan waarbij we de spoorwegen willen hervormen naar een Zwitsers model, in het belang van onze reizigers en spoormedewerkers.”
