Wie niet werkt, wordt beloond
Zoals de KULeuven en de Nationale Bank al aantoonden, is er vandaag geen sprake meer van koopkrachtverhoging voor wie werkt. Terwijl de allerlaagste inkomensgroep, met veel mensen die ervoor kiezen om niet te werken, feitelijk overgecompenseerd wordt.
Langdurig werklozen zagen recent hun uitkeringen fors verhoogd, ze genieten van een sociaal tarief dat hun energierekeningen dempt en krijgen daarbovenop nog een hele reeks extra premies en voordelen. De (lagere) werkende middenklasse geniet niet van die voordelen. Velen werken voor een bescheiden loon en zien zich geconfronteerd met dezelfde stijgende prijzen, waaronder de energiefacturen. Maar naast de automatische index, die uitkeringstrekkers ook hebben, krijgen zij amper of geen tegemoetkomingen. De inkomenskloof tussen wie werkt en niet werkt wordt zo steeds onzichtbaarder. Daardoor krijgen mensen het signaal om vooral niet aan de slag te gaan en in een uitkeringsstelsel te blijven.
Ineffectieve maatregelen
Als er al tegemoetkomingen zijn, gaat het vaak om ineffectieve maatregelen. Zo zorgen de recente btw-verlagingen op energie ervoor dat de automatische indexering van de lonen vertraagt. Wat er overschiet van de automatische indexering, verdwijnt bovendien voor een groot deel in de zakken van Vadertje Staat. Dat zit namelijk zo: belastingschalen in de personenbelasting worden geïndexeerd op basis van de inflatie van het voorgaande jaar. Zij worden niet samen met de lonen geïndexeerd, maar later. Het effect daarvan is in tijden als deze pervers. Als er een plotse inflatieopstoot plaatsvindt, met diverse indexeringen tot gevolg, dan wordt een groter deel van het loon plots (en tijdelijk) belast aan een hoger belastingtarief. Van de bruto-aanpassing via de indexering blijft op die manier netto nog bijzonder weinig over. Zeker voor sommige bescheiden lonen is dat het geval, door het samenspel met sociale bijdragen. Meer dan de helft van de brutostijging van het loon vloeit zo rechtstreeks door naar de staatskas.
De meerderheid van de mensen die werken ondervindt door al die zaken aan het eind van de rit koopkrachtverlies. Dat was ook de conclusie van de expertengroep Koopkracht. En ook bedrijven lijden onder de huidige situatie, want zij moeten de rekening van de hogere brutoloonkosten ophoesten en zien daardoor hun concurrentiepositie ten opzichte van het buitenland achteruitgaan. Er is maar een echte winnaar van dit beleid: de fiscus.
Bewuste herverdeling naar inactieven
Ondanks de mechanismen die de staatskas dus stevig spijzen, zijn de overheidsfinanciën van de regering-De Croo dramatisch. Enkel Malta kent straks nog een hoger begrotingstekort in Europa. Dat komt doordat er naast de toename van de belastingdruk ook een forse stijging van de uitgaven is. De Nationale Bank toont haarfijn aan dat het begrotingstekort stijgt, zelfs zonder de tijdelijke uitgaven wegens de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne.
Deze regering kiest er bewust voor om de inkomsten die ze bij de middenklasse raapt te gebruiken om inactieve mensen gul te bedienen. Nochtans zouden we iedereen die kan werken, moeten aansporen om de kansen te grijpen die de arbeidsmarkt vandaag biedt. En die zijn er in overvloed. We zitten momenteel aan het historische cijfer van 81.000 openstaande vacatures. Een kwart (!) van de ondernemingen in de verwerkende industrie ervaart productiebelemmeringen door een gebrek aan arbeidskrachten. Maar de linkse Franstalige partijen die in deze regering de plak zwaaien, bedienen liever hun achterban. En de anderen doen braaf mee. De recordcijfers inzake Vlaamse vacatures staan in schril contrast met de Waalse en Brusselse cijfers inzake werkzaamheidsgraad.
Personenbelasting moet naar beneden
Wat er dan wel moet gebeuren? Net zoals onder de Zweedse regering, met de N-VA, moet de personenbelasting opnieuw verlaagd worden. De tijdelijke meerinkomsten die de regering-De Croo nu ophaalt door de opeenvolgende indexeringen, zou men terug moeten geven aan wie werkt. Dat gebeurt best met een algemene belastingverlaging. Een economisch veel zinvoller beleid dan de torenhoge subsidies aan fossiele brandstoffen waarvoor de regering-De Croo koos, onder meer via de aanpassing van het btw-tarief op gas waarbij vooral de gasproducenten rijker worden en men energieverbruik subsidieert en stimuleert.
Mensen aansporen om te gaan werken, samen met andere hervormingen en besparingen is essentieel om de begroting opnieuw op het pad te brengen van de Zweedse regering. Een pad richting evenwicht, met behoud en versterking van de koopkracht op een duurzame manier.
