Coronamaatregelen zorgen voor explosie intrafamiliaal geweld en implosie van aangifte

Dat de cijfers van intrafamiliaal geweld, maar ook kindermishandeling en misbruik, sterk gestegen zijn tijdens deze coronacrisis is niet nieuw. Eén kind op twee zegt dat er nu thuis meer ruzie is. Sinds de lockdown zijn er dan ook meer risicofactoren voor intrafamiliaal geweld. Er heerst angst en financiële onzekerheid, en gezinsleden zitten voortdurend op elkaars lip. Hulporganisaties spreken over een stijging van maar liefst 66 procent, terwijl de politiestatistieken een tiende minder feiten rapporteren in vergelijking met 2019. Het valt op dat de rapportage in de politiestatistieken een duik neemt vanaf de lockdown begint. De politiestatistieken kunnen niet verder dan de realiteit staan. “Het is om te beginnen al hallucinant dat het een jaar heeft geduurd eer de politiestatistieken beschikbaar zijn. Maar dit bewijst wat organisaties en ik al sinds het begin van deze pandemie zeggen: de verschillende lockdowns maken de aangifte van intrafamiliaal geweld nog moeilijker dan voorheen”, zegt Kamerlid Valerie Van Peel.

Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir heeft in tegenstelling tot het federale niveau wel geanticipeerd op de negatieve gevolgen van de coronamaatregelen op intrafamiliaal geweld en ging tijdens de eerste lockdown meteen op zoek naar extra vluchthuizen, aangepaste ondersteuning via justitieassistenten, de invoering van de code ‘Masker 19’ bij apotheken en een doorgedreven samenwerking met de Family Justice Centers. “Minister Demir ondernam meteen actie, maar federaal bleef het al die maanden oorverdovend stil. Terwijl politie en justitie, twee departementen die een cruciale rol spelen bij de aanpak van intrafamiliaal geweld, federale bevoegdheden zijn”, aldus Van Peel.

“Ik heb het voorbije jaar meermaals aan de alarmbel getrokken en voorstellen gedaan voor een crisisaanpak, maar de regering-De Croo sloot heel lang de ogen en oren”, zegt Van Peel. Bij aanvang van de tweede lockdown antwoordde De Croo dat zijn regering wél lessen had getrokken uit de eerste lockdown, want ze hadden de richtlijnen aangepast om ervoor te zorgen dat de avondklok niet zou gelden voor burgers die vluchten voor geweld. “Wat een cynisme, het moest er nog bijkomen dat een slachtoffer een boete zou riskeren als het op de vlucht zou slaan. Even later stemde de federale regering de urgente bespreking rond de meldingsplicht bij kindermishandeling weg. Duidelijk geen prioriteit voor deze regering”, stelt Van Peel.

Na herhaaldelijk aandringen heeft de regering pas in december vorig jaar beslist dat de politie moet inzetten op de actieve hercontactname bij gezinnen waar een verleden van geweld is. Nu blijkt uit antwoorden van minister van Justitie Van Quickenborne (Open VLD) en minister van Binnenlandse Zaken Verlinden (CD&V) dat deze hercontactname vaak telefonisch gebeurt. “Het is wereldvreemd dat de focus ligt op telefonisch contact wanneer men weet dat het risico groot is dat de dader achter het slachtoffer staat”, zegt Van Peel. Sinds april 2020 is er ook een mogelijkheid om digitaal aangifte te doen. Alleen is dit nergens bekend gemaakt. “Opdat de politie daadwerkelijk aan hercontactname kan doen, is het natuurlijk wel belangrijk dat de gevallen bekend zijn bij hen. De aangiftedrempel moet dus omlaag.”

“Men had bij de start van de eerste lockdown met een plan van crisisaanpak moeten komen. De regering liet na om kordaat en krachtdadig op te treden, ondanks voldoende signalen en waarschuwingen,” zegt Valerie Van Peel. Nu tonen de politiestatistieken hoeveel gevallen van intrafamiliaal geweld onder de waterlijn zijn gebleven gedurende de coronapandemie. Het dark number, dat altijd al hoog is geweest, is nu gigantisch gestegen. De discrepantie tussen het stijgend aantal meldingen bij hulporganisaties en het dalend aantal meldingen bij de politie is schrijnend. Achter die cijfers schuilt heel wat menselijk en kinderlijk leed, dat de regering had kunnen voorkomen.