© ID / Gregory Van Gansen
Bart De Wever heeft twee wensen voor 2024. Hij wil de grootste partij worden. En Open VLD en CD&V moeten een bolwassing krijgen. Alleen zo kan hij zijn programma volledig uitvoeren. Dit weekend wordt de N-VA-machine richting verkiezingen op gang getrokken met een ledencongres. Elk voorstel wordt er bijgevijld tot partijstandpunt. “Zijn dat alle amendementen? Da’s precies een telefoonboek!”, zegt De Wever wanneer hij de congrestekst onder ogen krijgt. “Er is een reden waarom we dit maar om de tien jaar doen. Maar het is heel belangrijk. Dit congres is de start van onze verkiezingscampagne. Die zal volledig socio-economisch zijn. Alles draait rond welvaart.”
En dus niet rond confederalisme, meer Vlaanderen?
Bart: “Het confederalisme en onze sociaal-economische agenda zijn onlosmakelijk aan elkaar gekoppeld. Deze Vivaldi-regering wou tegen het Vlaams-nationalisme in bewijzen dat de Belgische federatie functioneert. Maar de cijfers liegen niet he. België is de allerslechtste leerling van de wereld. Er is niets hervormd. Fiscaliteit, pensioenen, arbeidsmarkt. Alle werven staan nog open. En wat België nog kan beslissen is radicaal tegen de belangen van Vlaanderen in. Met het noorden moeten we beslissen of we nog meegaan op de Vivaldi-trein richting faillissement. Ons economisch programma, waarvoor ik met de vingers in de neus een meerderheid vind in Vlaanderen, krijgen we er nooit door met de PS. Dan kan het beter in de vuilnisbak. Daarom is confederalisme de hardware en ons socio-economisch programma de software.”
Andere partijen willen gewoon Vivaldi II. Is er wel een alternatief?
Bart: “Dat is het discours van Alexander De Croo. De realiteit is dat hij ons op de rand van het ravijn heeft gebracht. De Nationale Bank gebruikt woorden als “onhoudbaar” en “zo kan het niet meer verder”. Als Vivaldi een nieuwe meerderheid heeft, is het spel misschien gespeeld. Maar dan zal het Internationaal Monetair Fonds binnen een paar jaar wel ingrijpen. Daarom is dit voor mij een grote electorale uitdaging. Als de Vivaldi-partijen, zeker Open VLD en CD&V, een oplawaai krijgen van de kiezer, kan ik mij voorstellen dat ze niet in een nieuwe Vivaldi-regering durven te stappen. Je moet als kiezer van die partijen toch geen twintig hersencellen hebben om te beseffen dat hun programma ofwel Vlaams zal zijn, ofwel niet zal zijn. Een centrumrechts beleid is federaal onmogelijk.”
Dus heeft de kiezer de keuze tussen Vivaldi en volledige blokkering?
Bart: “Helemaal niet. In onze congrestekst staat dat je drie maanden krijgt om een regering te maken. Als dat niet lukt, moeten de deelstaatregeringen het gewoon overnemen. Ook geen lopende zaken meer. We knippen alle overbodigheden eraf. Voor mij zou het horror zijn om die vette regering-De Croo nog 500 dagen verder te laten doen. Na 2024 denk ik dat we federaal heel snel naar een minikabinet moeten gaan. Je bezet enkel de viceposten en spreekt een aantal minimale doelstellingen af, vooral budgettaire. Intussen vertimmer je het land in de diepte, met een confederale omslag.”
Met welke partijen?
Bart: “De grootste partijen van de twee gemeenschappen. Of toch degene die elkaar voldoende in de ogen hebben gekeken. Of je kan naar een afspiegelingsformule gaan met de partijen van de Vlaamse en de Waalse regering, wat een heel democratische keuze zou zijn.”
Voor PS is confederalisme sowieso onbespreekbaar. Waarom zou Magnette dan precies kiezen voor zo’n minikabinet?
Bart: “Uiteraard zegt Magnette nu dat confederalisme onbespreekbaar is. Ik zou hetzelfde zeggen met de hete adem van de PVDA/PTB in de nek. Het zou levensgevaarlijk zijn om als handlanger van de N-VA neergezet te worden. Maar België zal niet hervormd worden door grote politieke wil, wel door de onmogelijkheid om nog te besturen.”
U brengt geen makkelijke boodschap aan de kiezer. Uw socio-economische agenda is alleen mogelijk met confederalisme. En de PS wil geen confederalisme.
Bart: “Confederalisme is niet onhaalbaar, maar dat zal tot op de dag van de verkiezingen ontkend worden. Als Magnette een kans ziet om Vivaldi verder te zetten, gaat hij dat zeker doen. Maar de keuze is niet aan hem, wel aan de Vlaamse kiezer. De vraag is of de dwergen in Vlaanderen nog groot genoeg zijn om nog eens op Vivaldi te springen. De sleutel ligt dus bij de CD&V- en de Open VLD-kiezer. Iets zegt me dat zij kleiner zullen worden dan ooit. Je komt nu heel dicht bij het eindspel in dit land, een ‘rien ne va plus’-moment. In 2024 is het Vivaldi tegen niet-Vivaldi.”
Wat als Vlaams Belang de grootste wordt?
Bart: “Dat is een rampscenario. Want ik kan me inbeelden dat de Vivaldi-partijen dan toch allemaal een regering tegen extreemrechts op de been willen brengen. En dan kan je met een score van negen procent nog eens in de zestien gaan zitten. We zullen steil bergop moeten fietsen. Er is een periode geweest dat de gebraden kippen vanzelf binnenvlogen. Vlaams Belang hing in de touwen, N-VA had nog niet bestuurd en dus ook nog niet de slijtage van het besturen. Ik snap de boosheid van mensen die nu op Vlaams Belang willen stemmen. Alleen: een extreemrechtse stem is compleet nutteloos.”
Straalt het falen van de Vlaamse Regering negatief af op uw partij?
Bart: “Ik vind dat de Vlaamse Regering overdreven negatief beoordeeld wordt. De macro-economische kerngetallen zijn top. En de regering komt nog tot hervormingen. Helaas is door de manier waarop alle glans van de kelk verdwenen.”
Wie verwijt u dat?
Bart: “Iedereen zal er wel wat schuld aan dragen. Maar dat er partijen zijn die Vlaams centrumrechts besturen en tegelijk een Vivaldi-verhaal moeten vertellen, heeft niet geholpen. Ik zeg als federaal oppositieleider zaken als Open VLD en CD&V moeten kopje onder. Dan worden zij boos en dat straalt af op de Vlaamse Regering. Ik denk dat hun grootste frustratie is dat de Vivaldi-haring totaal niet braadt. En dat de peilingen rotslecht zijn. Daarom zeggen Open VLD en CD&V: dan mag ook de Vlaamse Regering niet lukken. Anders zouden wij te veel stemmen halen. Ze hebben objectief belang om de Vlaamse Regering een heel moeilijk parcours te laten lopen. Sammy Mahdi maakt Vlaams continu stennis of dreigt met een regeringsval, terwijl hij federaal zelf een tapijtenmarkt over abortus organiseert.”
Het is niet dat Zuhal Demir nooit stennis maakt.
Bart: “Daarom zeg ik dat niemand onschuldig is. Het zou nogal raar zijn dat niemand van je eigen club al eens onbesuisd is of een uitspraak doet die tactisch niet helpt. De vraag is of je dat als voorzitter laat ontsporen of je voor de ploeg gaat. Ik stel vast dat Mahdi enkel voor zichzelf rijdt, ten koste van de ploeg én van Hilde Crevits. Je kan niet besturen en oppositie voeren tegelijk.”
Is er een voorakkoord met Vooruit voor een volgende Vlaamse Regering?
Bart: “Jongens, pff. Conner Rousseau maakt een wiskundige redenering op basis van de peilingen. De realiteit is dat je heel moeilijk om N-VA en Vooruit heen kan. Zou ik die redenering maken in zijn geval? Neen, want zo creëert hij een soort bromance-sfeer. Het klikt wel tussen mij en Rousseau, hij heeft mijn respect gewonnen door vast te houden aan wat hij zegt, soms tegen grote broer PS in. Maar er is geen voorakkoord. Vooruit is allesbehalve mijn ideologische partner. Neem zijn voorstel voor een verplichte basisbaan. Je zou denken: iedereen aan het werk, hoera. Tot je wat doorleest. Hij wil een sovjetachtig systeem waar de overheid alle jobs creëert en iedereen een volwaardig loon moet betalen. Daar komen we toch niet overeen.”
Is regeren met het Vlaams Belang een alternatief?
Bart: (zucht) “Daar gaan we weer. Met het Vlaams Belang van vandaag is en blijft het antwoord nee. Kunnen ze daar iets aan doen? Ja. Doen ze dat? Nee. We zijn een jaar voor de verkiezingen, dus ik vrees dat het spel gespeeld is.”
Andere mensen binnen uw partij willen wel samenwerken.
Bart: “Dat is niet waar. Er is een denkschool die zegt: misschien moeten we Vlaams Belang laten meeregeren, goed wetende dat ze dat niet kunnen. En dat is een legitieme piste. In Nederland en Oostenrijk heeft dat zijn nut bewezen. Bij ons zou dat federaal nuttig zijn, maar dat gaat nooit gebeuren. En het Vlaams Parlement is een legislatuurparlement. Dus als je in zee gaat is het voor vijf jaar. Bij ons mag iedereen die piste bepleiten. Ik zal zeggen: Interessant, maar hoe gaan we ze toepassen?”
Zou u regeren met gedoogsteun van Vlaams Belang?
Bart: “Als jij denkt dat ik elke week naar Filip Dewinter ga zitten loeren om te kijken of hij nog met de duim omhoog zit voor mijn regering, dan ken je me niet. Ik denk er nog niet aan. In geen duizend jaar.”
Wat is uw persoonlijke ambitie? Premier van het minikabinet?
Bart: “Ik ben eigenlijk tot alles bereid als het is om de boel op orde te zetten. Het mag het allerlaatste zijn wat ik doe. Ik wil niet in de zestien gaan zitten om te doen alsof alles goed gaat. Ik snap niet hoe je dan kan slapen, wetende dat je de welvaart van je eigen gemeenschap verkwanselt. Maar als ik de kans krijg om écht te besturen, wil ik dat wel doen.”
Een Vlaams-nationalist premier van België, dat zou wat zijn.
Bart: “En why not? Voor u is dat blijkbaar een probleem. Ik ben een inclusieve, reformatorische, conservatieve nationalist. En ik ben van niets vies als het mijn doelstellingen dichterbij brengt. Zolang het geen crisis en wanorde veroorzaakt. Ik wil niet mijn hele leven in het parlement zitten of de revolutie prediken en dan op pensioen gaan.”
U predikt al twintig jaar als voorzitter van N-VA. Is dat niet wat lang?
Bart: (lacht) “Is dat niet wat lang? Dat is nogal een suggestieve vraag hé.”
Bestaat de kans dat Theo Francken overneemt? Of toch iemand van een andere lijn?
Bart: “Vroeger zou het een ramp geweest zijn als ik onder een tram liep. Vandaag zou ik een dag later al een opvolger hebben. We hebben een aantal uitgesproken figuren. En als je zo’n grote partij bent zijn er uiteraard verschillende dimensies. We zullen zien wat de context na 2024 is.”
En Matthias Diependaele moet de Vlaamse Regering leiden?
Bart: “Ik vind Matthias Diependaele de meest ondergewaardeerde politicus die we hebben. Die is ideologisch heel goed. Hij heeft een kapstok in zijn hoofd. Bij alles wat er naar hem gesmeten wordt, weet hij perfect waar hij het moet hangen. Hij is ook een ploegspeler en een consensusmaker. Dat zijn kwaliteiten die een minister-president moet hebben. Ik vind dat hij meer dan andere namen een orkestleider zou kunnen zijn. Maar bon, er zijn ook nog andere namen die een claim zouden kunnen leggen. Op basis van hun stemmenaantal bijvoorbeeld. Die hebben dan andere kwaliteiten. Je kent de namen.”
U heeft het over Zuhal Demir?
Bart: “Dat heb jij gezegd he! Zuhal is een prima ballerina. Die gaat al eens solo dansen en dan komt er af en toe een pirouette bij waarvan ik denk: Tiens, stond dat ook in de partituur? Hebben we het daarover gehad of is dit een bevlieging van het moment? Maar ze doet dat met een ongelofelijke naturel. Dat is haar x-factor. Mocht iemand anders dat proberen, dan is het crash and burn.”
Bent u tevreden met de canon van Vlaanderen?
Bart: “Supertevreden! Dankzij Marc Reynebeau en consorten eigenlijk, die zichzelf ontmaskeren als de nihilistische zuurpruimen die ze zijn. Als ik hem in De Afspraak zag zitten naast Els van Doesburg… nog voor er een woord gezegd was dacht ik: Alweer een totale overwinning. Het verhaal van Vlaanderen en de canon zijn pure winst. Gewoon omdat ze bestaan. Wat is de context waarin we leven? Vlaanderen!”
Zou u willen meedoen aan ‘Special forces’, net als Georges-Louis Bouchez?
Bart: “Ik heb die filmpjes zien passeren. Het was de Bouchez die ik heb leren kennen. Die mens lijdt aan acute zelfoverschatting. Hij heeft een beeld van zichzelf in zijn hoofd en denkt dat dat overeenstemt met de werkelijkheid. Dan kan je ook afgaan als een gieter. Voor mij persoonlijk prikkelt zo’n programma wel. Maar ik ben op dit moment een wrak. Ik heb covid gehad tijdens de paasvakantie en heb sindsdien een soort blok op mijn luchtwegen. Het belemmert me zelfs bij mijn werk. Ik hoop dat ik er snel vanaf raak. Op dit moment is het dus eerder ‘special care’ dan ‘special forces’.”
