Gisterenavond ben ik de eerste vluchtelingen uit Oekraïne gaan helpen installeren in de tijdelijke opvangplek in Antwerpen. We gaan nu op zoek naar huisvesting voor deze mensen voor de komende maanden. Het waren opvallend veel gezinnen met kleine kinderen. Deze mensen hebben niets meer. De taferelen zijn hartverscheurend.
 
De uitdaging die op ons afkomt, kan de grootste worden sinds de Tweede Wereldoorlog. Als miljoenen Oekraïners hun land ontvluchten en lange tijd, of misschien zelfs nooit, kunnen terugkeren omdat een dictator in het Kremlin hun land vernietigt, dan zullen wij geconfronteerd worden met ongeziene aantallen mensen die recht hebben op onze hulp. Deze mensen kunnen uiteraard op termijn mee vorm geven aan onze samenleving, maar om dat te bereiken zullen wel enorme inspanningen moeten geleverd worden.

Gaan we die inspanningen kunnen leveren? In een fatsoenlijk bestuurd land zou de federale regering onmiddellijk samen met de deelstaten een permanente crisiscel opstarten en de expertise en slagkracht van defensie, de civiele bescherming en alle bevoegde diensten mobiliseren om massieve collectieve en tijdelijke opvangcentra op te zetten. Zo zouden we duizenden, en misschien zelfs tienduizenden, mensen samen onderdak kunnen bieden. Alleen zo kunnen we hen ook doeltreffend begeleiden: voeding, ziekenzorg, onderwijs, begeleiding.

Vanmorgen hoor ik mijnheer Mahdi op de radio zeggen: ik vang niemand op met Fedasil. Dat is ook niet nodig, deze mensen krijgen immers meteen het statuut van ‘tijdelijk beschermd’ en kunnen dus onmiddellijk doorstromen naar de lokale OCMW’s om een leefloon te ontvangen. Daarmee is de kous voor mijnheer Mahdi af.

Als de vluchtelingenstroom massief wordt, gaan de gemeenten zeer snel door het ijs zakken. Zij zijn niet in staat om voldoende, menswaardige collectieve accommodatie aan te bieden. Nog minder hebben ze adequate huisvesting ter beschikking voor de langere termijn. Deze mensen dreigen dus uiteindelijk met een leefloon aan hun lot te worden overgelaten. Huisjesmelkers en andere lieden met minder goede bedoelingen zullen hen dan met open armen ontvangen.

Is het omdat de steden toch weer de klappen zullen mogen opvangen dat mijnheer Mahdi de verantwoordelijk zwierig van zich afschuift? Is het beste antwoord echt dat particuliere burgers dan maar mensen in huis moeten nemen?

Gisteren heb ik gesproken met mensen die samen decennia ervaring hebben in crisisopvang. Niemand van hen zag dit goedkomen zoals het nu wordt aangepakt. De wanhoop stond in hun ogen.

Ik roep op tot urgentie, ik roep op tot crisisbeheer die naam waardig.

Nu.