© Anne Deknock
1. Over welke groep mensen gaat het?
De zogenoemde 'niet-toeleidbare werkzoekenden'. Over die mensen besluit de VDAB, na een screening, dat ze vanwege 'niet-arbeidsgerelateerde problemen' niet in aanmerking komen voor een job of vrijwilligerswerk. Ze kampen meestal met een combinatie van medische, mentale, psychiatrische, psychosociale of sociale moeilijkheden. Omdat die groep moeilijk te activeren is, start de VDAB voor hen geen bemiddelingstraject op. Maar het etiket 'niet-toeleidbaar' mag er niet toe leiden dat je voor een langere periode werkloos blijft.
2. Over hoeveel mensen gaat het?
Eind 2019 waren er 8.766 'niet-toeleidbaren' of 4,8 procent van het totale aantal niet-werkende werkzoekenden. Het overgrote merendeel is uitkeringsgerechtigd. Tegenover 2015 is hun aantal met maar liefst 64 procent gestegen. 90 procent van hen is langer dan twee jaar werkzoekend, 62 procent zelfs langer dan vijf jaar. Bijna de helft is ouder dan 55 jaar.
3. Wat verklaart die stijging?
Ten eerste liggen de eisen op de arbeidsmarkt almaar hoger. Ten tweede moet de VDAB, door de dalende werkloosheidsgraad, de groep van de werkzoekenden verder uitputten. Twee jaar geleden begon de arbeidsbemiddelingsdienst bijvoorbeeld met een versnellingsplan gericht op langdurig werkzoekenden. Het laaghangende fruit wordt dus meer en meer geplukt. En zo komen werkzoekenden met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt in het vizier.
4. Wat moet Vlaams minister van Werk Hilde Crevits doen?
Niet-toeleidbaren hebben vaak een precaire inkomenssituatie. Niets doen zal hen in elk geval niet vooruithelpen. Vaak is hulpverlening aangewezen, maar het is onduidelijk of die hulpverlening hen daadwerkelijk bereikt. Ik kijk uit naar de resultaten van pilootprojecten die mikken op hun herintegratie. Maar eigenlijk zou het logischer om hen thuis te brengen onder het bevoegdheidsdomein Welzijn in plaats van onder Werk. In de welzijnssector is er meer expertise om de drempels naar de arbeidsmarkt weg te werken.
5. Wat met mensen die, ondanks poging na poging, nog altijd niet klaar zijn om te werken?
We vragen de federale overheid om voor hen een apart statuut buiten de werkloosheidsverzekering te geven. Met inkomenszekerheid, maar óók met het oog op herintegratie.
