13 speerpunten voor meer onderwijskwaliteit

Al bijna 20 jaar zijn er alarmsignalen over onze onderwijskwaliteit. Pas de laatste jaren wordt dit probleem erkend, duidelijk benoemd én aangepakt, met initiatieven tegen het lerarentekort, de creatie van een Kwaliteitsalliantie om handboeken en andere leermiddelen te bekijken, kwam er een duidelijke focus op Nederlands  en werd er een akkoord gesloten over ambitieuze minimumdoelen die de focus leggen op Nederlands, andere talen en wiskunde-wetenschappen.

Stellingenoorlog overstijgen

Toch vervalt het debat nog te vaak in een stellingenoorlog. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts wou deze overstijgen en gaf een onafhankelijke Commissie Beter Onderwijs de opdracht om adviezen te formuleren. 15 leerkrachten en academici onder leiding van Philip Brinckman kwamen eind 2021 met 58 insteken voor het beleid.

Dat werk verdwijnt niet in een schuif. Het onderwijsveld gaat nu prioritair aan de slag met 13 aanbevelingen van de Commissie Beter Onderwijs, die men in de komende jaren wil realiseren om de onderwijskwaliteit op te krikken.

Leer.

Eén van de aanbevelingen is de oprichting van een onafhankelijk kenniscentrum, dat wetenschappelijke inzichten vertaalt naar de concrete, praktische ondersteuning in de klassituatie. Ben Weyts geeft nu concreet gevolg aan deze belangrijke aanbeveling met de oprichting van het onafhankelijke ‘Leerpunt’ (Leer.) onder leiding van pedagoog Pedro De Bruyckere, dat operationeel moet worden in 2023. Leer. gaat op een laagdrempelige manier waardevolle inzichten uit de wetenschap overbrengen naar het klaslokaal. Concreet gaat Leer. bijvoorbeeld academische kennis bundelen en samenvatten, toegankelijk herformuleren en illustreren met duidelijke voorbeelden in handige handleidingen.

Zin en onzin van huiswerk

Zo kan er meer duidelijkheid komen in eeuwige discussies zoals de zin en onzin van huiswerk, de voor- en nadelen van zittenblijven, het potentieel van hybride onderwijs, de beste manier om gedragsproblemen op te lossen of de meest succesvolle methode om wiskunde of taal bij te brengen.

Leerkrachten zijn onderwijsprofessionals

“We moeten onze leerkrachten behandelen als de onderwijsprofessionals die ze zijn”, zegt Ben Weyts. “En dat betekent ook dat we hen toegang moeten geven tot de meest recente wetenschappelijke inzichten. Op deze manier geven we alle lerarenteams een onderbouwde kennisbasis waar ze hun dagelijkse praktijken zelf vorm mee kunnen geven.”

Speerpunt 1

• Meer aandacht besteden aan de school als efficiënte, cognitieve leeromgeving vanuit een evidence-informed aanpak waarbij voldoende tijd gegeven wordt aan het inoefenen van basiskennis en basisvaardigheden. (Advies 1 en 2 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 2

• Verhogen van het taalkundig vermogen (instructietaal) van de leerlingen, vanaf de kinderzorg, naar de kleuterklas, over de lagere school tot in het secundair onderwijs. Achterstand in de instructietaal aanpakken. (Advies 4 en 28 van de Commissie Beter Onderwijs

Speerpunt 3

• Inzetten op een centrale rol van de leerkracht die het leerproces actief stuurt vanuit zijn expertise en dit doet op een wetenschappelijk-didactisch verantwoorde manier. (Advies 5 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 4

• Meer leermogelijkheden geven aan kinderen met een leerachterstand. (Advies 11 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 5

• Bijzondere aandacht besteden aan de sterktes, de noden en de specificiteit van de arbeidsmarktgerichte studierichtingen (ook aan de B-stroom). Startschot: het samenroepen van een Staten-Generaal. (Advies 15 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 6

• Aandacht voor het kleuteronderwijs: verlagen van de leerplicht, realistische klasgrootte, aandacht voor geletterdheid, gecijferdheid en attitudevorming. (Advies 21, 24 en 25 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 7

• Voldoende aandacht voor de impact van armoede op het leren en het naar school gaan; aan kansarme kinderen hoge verwachtingen stellen en ook aan hen een rijk cultureel en kunstzinnig aanbod doen. (Advies 27, 30 en 31 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 8

• Het buitengewoon onderwijs erkennen als gespecialiseerd onderwijs. (Advies 37 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 9

• Alle partners (ouders, directies, schoolbesturen…) ondersteunen de leerkracht en zorgen ervoor dat hij/zij zijn/haar kerntaak kan uitvoeren. Daartoe moeten de maatschappelijke verwachtingen tegenover het onderwijs worden gereduceerd. (Advies 38 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 10

• Kansen voor een aantrekkelijke loopbaan: de expertleraar. (Advies 47 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 11

• Een versterkte lerarenopleiding met een bindende instapproef, met verscherpte basiscompetenties, met een sterk inhoudelijk-didactisch accent op de wetenschap van het leren, met meer praktijkervaring dankzij oefenscholen, met onderlegde lerarenopleiders, met een curriculumpad dat verder opgevolgd wordt tijdens de latere  professionalisering. (Advies 50, 51 en 53 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 12

• Kwaliteitsvolle neveninstromers aantrekken, ze degelijk opleiden en financieel honoreren. (Advies 55 van de Commissie Beter Onderwijs)

Speerpunt 13

• Oprichten van een onafhankelijk Kenniscentrum Onderwijs. (Advies 58 van de Commissie Beter Onderwijs)