Vlaamse, federale en Europese verkiezingen op 9 juni: nuttige info

Om als kiezer tot deze verkiezingen te worden toegelaten, dient u aan vier voorwaarden te voldoen.

1. U moet Belg zijn om te kunnen stemmen. De manier waarop u de Belgische nationaliteit heeft verworven (geboorte, naturalisatie, huwelijk) speelt geen rol. Aan deze voorwaarde moet voldaan zijn op het moment dat de lijst met kiezers wordt afgesloten, meer bepaald op 1 april 2024.
   Bent u EU-burger en woont u in België? Dan kan u stemmen voor de Europese verkiezingen. Hiervoor moet u zich wel registreren ten laatste op 31 maart 2024.
2. U moet minstens 18 jaar zijn op verkiezingsdag, op 9 juni 2024 dus. De lijst met kiezers is afgesloten op 1 april 2024. Indien u 18 wordt tussen 1 april 2024 en 9 juni 2024 bestaat de kans dat u geen oproepingsbrief krijgt. In dat geval neemt u contact op met de gemeente en vraagt u om toegevoegd te worden aan de lijst met kiezers.
   Nieuw is dat u vanaf 16 jaar moet stemmen voor het Europees parlement. Dit is verplicht. Ook kiezers tussen de 16 en 18 jaar zullen een oproepingsbrief ontvangen voor de Europese verkiezingen.
3. U moet gedomicilieerd zijn in een Belgische gemeente. Aan deze voorwaarde moet voldaan zijn op het moment dat de lijst met kiezers wordt afgesloten, meer bepaald op 1 april 2024.
   Als u als Belg in het buitenland gedomicilieerd bent, kan u enkel stemmen voor de Kamer van volksvertegenwoordigers.
4. U mag zich niet bevinden in een van de gevallen van uitsluiting of schorsing van het kiesrecht die door de wet voorzien worden.

Manuele stemming (op papier)

U krijgt een afzonderlijke stembrief voor de verkiezingen van het Europees parlement, de Kamer van volksvertegenwoordigers en het Vlaams Parlement.

U stemt geldig door:

• het stembolletje bovenaan één enkele lijst te kleuren. U geeft hiermee een lijststem waarmee u aangeeft akkoord te gaan met de volgorde van de kandidaten op de lijst.
• Binnen dezelfde lijst het stembolletje voor één of meerdere kandidaten (effectieven en opvolgers) te kleuren. Zo geeft u één of meerdere naamstemmen. Ook de combinatie van een lijststem met één of meerdere naamstemmen op kandidaten van diezelfde lijst is geldig.

U stemt ongeldig door:

• Lijststemmen op verschillende lijsten uitbrengt;
• Naamstemmen op kandidaten van verschillende lijsten uitbrengt;
• Een lijststem combineert met één of meerdere naamstemmen op kandidaten van een andere lijst;
• Buiten het stembolletje kleurt of enig andere markering aanbrengt op het stembiljet.

U stemt blanco door geen enkele stem uit te brengen. Samen met de ongeldige stemmen tellen blanco stemmen niet mee bij de berekening van de zetelverdeling.

Digitale stemming

Heel wat Vlaamse en Brusselse gemeenten stemmen op 9 juni digitaal. Of uw gemeente erbij is, kunt u hier nakijken.

Het stemmen verloopt als volgt:

1. Steek de kaart in de stemcomputer tot aan de streep
2. Volg de instructies op het scherm
3. Breng uw stem uit
4. Bevestig uw stem
5. Neem uw stembiljet
6. Vouw uw stembiljet dubbel met de tekst naar binnen
7. Neem de kaart terug en verlaat het stemhokje
8. Geef de kaart terug aan een lid van het stembureau
9. Ga naar de stembus en scan de barcode op uw stembiljet
10. Vouw uw stembiljet opnieuw en steek het in de stembus

Meer informatie over het stemverloop vindt u hier

U stemt eerst voor de verkiezingen van het Europees parlement, vervolgens voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers en tot slot nog voor de Gewest- en Gemeenschapsparlementen.

Kiezers uit een gemeente van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest moeten eerst de taal van de stemprocedure kiezen en deze ook bevestigen. Daarna moeten ze voor de verkiezing van het Europees parlement een keuze maken tussen de lijsten van het Franse of Nederlandse kiescollege. N-VA-kiezers kiezen uiteraard voorafgaand voor de lijsten van het Nederlandse kiescollege. Voor de verkiezing van de Kamer kan men meteen tussen alle lijsten kiezen. Voor de verkiezing van het Brussels parlement dient men eerst een keuze te maken tussen de lijsten van de Franse of Nederlandse taalgroep. Opnieuw kiezen N-VA-kiezers voorafgaand voor de lijsten van de Nederlandse taalgroep. Kiezers die gekozen hebben voor de Nederlandse taalgroep bij de verkiezing van het Brussels parlement dienen nadien nog te stemmen voor de Brusselse leden van het Vlaams Parlement.

Wanneer kan ik een volmacht geven?

In ons land geldt nog altijd stemplicht voor de parlementsverkiezingen van 9 juni 2024. Iedere kiesgerechtigde is verplicht op 9 juni te gaan stemmen. Kan u op de dag van de verkiezing niet gaan stemmen? Dan kan u in bepaalde gevallen een volmacht geven. Niet elke reden geeft aanleiding om een volmacht te kunnen geven. Er zijn zeven wettelijke gevallen vastgelegd waarin u een volmacht kan geven. 

Nieuw is ook dat de reden op het volmachtformulier moet worden geattesteerd. Dat wil zeggen dat, afhankelijk van de reden, de bevoegde persoon het formulier dient te ondertekenen. Vroeger was het voldoende om een apart attest te voegen bij het volmachtformulier, maar nu moet de bevoegde persoon het volmachtformulier zelf ondertekenen.

Hieronder vindt u de zeven redenen en ook telkens welke persoon het formulier moet attesteren.

1. De kiezer die omwille van medische redenen niet in staat is om zich naar het stembureau te begeven of er naartoe gevoerd te worden. Tot op de dag van de verkiezingen kan een arts dit vermelden op het volmachtformulier.
2. De kiezer die om beroepsredenen in het buitenland verblijft, alsook de leden van zijn gezin die bij hem logeren; of op de dag van de verkiezingen in België is, maar in de onmogelijkheid verkeert zich in het stembureau te melden.
   
   Het is de werkgever die dit dient te vermelden op het volmachtformulier voor zijn werknemer. Indien de werknemer in het buitenland verblijft kan de werkgever dit ook attesteren voor de gezinsleden van de werknemer die bij hem of haar verblijven.
3. De kiezer die een activiteit als zelfstandige uitoefent en zich daardoor niet kan melden op het stembureau op de dag van de verkiezingen. De burgemeester van de woonplaats van de kiezer of zijn afgevaardigde dient dit te vermelden op het volmachtformulier indien de zelfstandige zijn ondernemingsnummer voorlegt en een verklaring op erewoord indient. Dat geldt ook voor marktkramers, schippers en kermisreizigers. Zorg dat u dergelijk attest ten laatste op 8 juni 2024 door de burgemeester laat opmaken.
4. De student die examens heeft en zich niet kan begeven naar het stembureau. De directie van de onderwijsinstelling kan deze reden vermelden op het volmachtformulier.
5. De kiezer die op dag van de verkiezingen in het buitenland verblijft en zich niet in zijn stembureau kan melden. De burgemeester of zijn afgevaardigde vermeldt dit tijdelijk verblijf in het buitenland op het volmachtformulier. Een verblijf in het buitenland dient bewezen te worden, maar de overheid is tamelijk soepel in het aanvaarden van bewijsstukken. U kan dit bewijzen door middel van een verklaring van het reisbureau, een kopie van vliegtuigtickets, van de boeking van het hotel, van het huurcontract van de vakantiewoning, … Indien het verblijf toch niet bewezen kan worden (bijvoorbeeld gebruik eigen wagen en ter plaatse ziet u wel waar u overnacht) dan volstaat een verklaring op eer waarin u uitlegt waarom u geen bewijsstukken kunt voorleggen. Een verklaring op eer vindt u hier. Deze aanvraag moet ingediend zijn bij de burgemeester ten laatste de dag voorafgaand aan de verkiezingen, dus op zaterdag 8 juni 2024.
6. De kiezer die van zijn vrijheid is beroofd ten gevolge van een rechterlijke maatregel. De directie van de penitentiaire instelling waar de kiezer verblijft, vermeldt op het volmachtformulier dat de kiezer op de dag van de verkiezingen van zijn vrijheid is beroofd.
7. De kiezer die, wegens zijn deelname aan een activiteit naar aanleiding van zijn vrijheid om zijn godsdienst te belijden of zijn overtuiging tot uiting te brengen, in de onmogelijkheid verkeert om zich in het stembureau te melden. De organisator van de religieuze activiteit of activiteit om een overtuiging tot uiting te brengen attesteert op het formulier dat de kiezer omwille van deze religieuze activiteit niet kan stemmen.

Als u op reis bent in het binnenland (een weekendje Ardennen of Vlaamse kust) kunt u geen volmacht geven. U zult gewoon moeten stemmen in het stembureau van uw gemeente. Stemmen in de gemeente waar u op dat moment verblijft is niet mogelijk.

Aangezien de bevoegde persoon op het volmachtformulier zelf de reden moet attesteren, moet u reeds het juiste volmachtformulier meenemen naar de instelling die moet tekenen. Het is belangrijk dat u het juiste formulier invult. Er bestaan verschillende formulieren.

Formulier voor kiezers die wonen in Vlaanderen

• Belgische kiezers die mogen stemmen voor het Europese parlement, de Kamer voor volksvertegenwoordigers en het Vlaams Parlement: klik hier
• Europese kiezers die enkel mogen stemmen voor het Europese parlement: klik hier
• Minderjarige kiezers die enkel mogen stemmen voor het Europese parlement: klik hier

Formulier voor kiezers die wonen in Brussel

• Belgische kiezers die mogen stemmen voor het Europese parlement, de Kamer voor volksvertegenwoordigers, het Brussels Hoofdstedelijk parlement en de Brusselse leden van het Vlaams Parlement: klik hier
• Europese kiezers die enkel mogen stemmen voor het Europese parlement: klik hier
• Minderjarige kiezers die enkel mogen stemmen voor het Europese parlement: klik hier

Om uw stem bij volmacht te laten uitbrengen, heeft u uiteraard iemand nodig die voor u zal gaan stemmen op verkiezingsdag, de volmachtkrijger genoemd.

Let op: iemand kan slechts één volmacht uitoefenen. Per volmacht dient er dus één volmachtkrijger te zijn. Als u met uw gezin op reis bent, heeft u bijgevolg één volmachtkrijger nodig per stemgerechtigd gezinslid.

Vooraleer u het volmachtformulier aan de volmachtkrijger kan bezorgen, moet u eerst zelf de volgende zaken op het formulier in orde brengen:

• uw persoonsgegevens invullen
• de bevoegde persoon, afhankelijk van de reden van volmacht, het document laten attesteren (bv. dokter)
• ondertekenen van het document als volmachtgever

Daarna kan u het ingevulde document bezorgen aan de volmachtkrijger. Die kan zijn gegevens invullen en het document ondertekenen. Het is belangrijk dat de persoon aan wie u uw volmacht geeft, ook kiezer is voor alle verkiezingen waarvoor u dient te stemmen! Zo is bijvoorbeeld een inwoner van het Vlaams Gewest geen kiezer voor de verkiezing van het Brussels parlement en kan deze bijgevolg geen volmachtkrijger zijn voor een kiezer woonachtig in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Zorg er ook voor dat de volmachtkrijger weet in welk stembureau u normaal gezien zou moeten stemmen, want enkel daar kan die persoon met uw volmacht terecht. Bezorg deze persoon bij voorkeur (een kopie van) uw oproepingsbrief.

Als u het volmachtformulier en de informatie over het stembureau hebt bezorgd aan uw volmachtkrijger, zit uw werk erop.

Het is aan de volmachtkrijger om op 9 juni 2024 te gaan stemmen. Eerst moet hij zich begeven naar zijn eigen stembureau en daar zijn stem uitoefenen.

Daarna moet hij naar het stembureau van de volmachtgever en de volgende zaken meenemen:

• zijn identiteitskaart
• zijn eigen oproepingsbrief die reeds is afgestempeld
• het ingevulde en ondertekende volmachtformulier
• de oproepingsbrief van de volmachtgever is in principe niet verplicht. Zorg wel dat u als volmachtkrijger weet in welk stembureau de volmachtgever zou moeten gaan stemmen.

De lijst met kiezers wordt door alle gemeenten vastgesteld op 1 april 2024. Indien u na deze datum verhuist naar een andere gemeente, dient u nog in uw oude gemeente te gaan stemmen. Kijk goed op uw oproepingsbrief in welk stembureau u moet gaan stemmen.