Het heeft veel voeten in de aarde gehad maar eindelijk is het zover: het PWA-systeem dat al decennia bestaat wordt eindelijk hervormd. Het Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap, zoals het PWA voluit heet, werd destijds opgericht met nobele doelstellingen: werkzoekenden die heel ver van de arbeidsmarkt stonden en niet in staat waren om voltijdse taken te verrichten, toch een vooruitzicht bieden. Ze konden ervaringen opdoen om zo de opstap te maken naar een volledige tewerkstelling.

Maar daar knelde het schoentje van de PWA jarenlang: er werd niet geactiveerd richting de reguliere arbeidsmarkt. Zo kon de PWA'er genesteld blijven in zijn statuut zonder beter weten. De tijdsgeest was toen ook helemaal anders, de economie en arbeidsmarkt zijn vandaag de dag meer gefocust op activering. Zo wil de huidige Vlaamse Regering de werkzaamheidsgraad tegen 2020 optrekken tot 76 procent. Vroeger was dit veel minder dan vandaag een prioriteit.

De niet-activering was volledig in het nadeel van de PWA'er zelf. Tijdens de periode dat zij in het statuut van het PWA werkten, bouwden ze geen sociale rechten op. Er was dus geen pensioenopbouw en dergelijke. Velen van hen wisten dit ook niet. Ze zagen hun job als PWA'er als een echte job zoals een andere. Omdat er geen tijdslimiet op het systeem zat, kwam er hierin geen verandering. Het is triest voor hen maar ze zaten eigenlijk gesetteld in een statuut dat compleet in hun nadeel sprak.

Daar moet nu verandering in komen. Minister van Werk Philippe Muyters vervangt het verouderde PWA-systeem door het nieuwe wijk-werken. De doelstellingen van vroeger blijven behouden: een laagdrempelige stap bieden voor werkzoekenden die het zelfs moeilijk hebben met deeltijdse arbeid om uiteindelijk door te groeien naar de reguliere arbeidsmarkt. Maar waar er bij PWA van activering geen sprake was, is dat net de kernsleutel van wijk-werken.

Want nu is er wel sprake van een tijdslimiet. Werkzoekenden kunnen maximaal 1 jaar in het systeem werken. Die beperking tot 1 jaar is cruciaal in het hele verhaal: er kan dan geen gewenning van het systeem meer optreden. En toch kunnen werkzoekenden die niet meer aankunnen dan een zeer beperkt aantal uren, toch een concrete werkervaring krijgen. Voor sommige werkzoekenden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt is immers zelfs deeltijds werk niet haalbaar. Maar na de periode van de 12 maanden wordt er wel voorzien in een verdere begeleiding en activering om toch een betere doorstroom richting de arbeidsmarkt te creëren. Het is de VDAB die bepaalt welk traject er nodig is per werkzoekende. Er wordt dus echt op maat van de klant gewerkt.

Betekent dit dat de werkzoekenden met een zeer verre afstand tot de arbeidsmarkt geen andere mogelijkheden meer hebben? Natuurlijk niet. Er zijn ook nog stages en andere opleidingen mogelijk vooraleer men in een voltijdse job kan tewerkgesteld worden. Sommige oppositiepartijen voegen daar aan toe dat sommige mensen nooit in het regulier arbeidscircuit zullen geraken omdat de afstand te groot is. Dat klopt deels maar dezer groep wordt zeker niet vergeten. Samen met zijn collegaministers werkt Muyters aan een oplossing voor deze moeilijk te begeleiden groep. Zij zullen in de toekomst een aangepast traject krijgen. Maar dat wil niet zeggen dat een job in het regulier circuit de finale doelstelling blijft en dat dit de prioriteit blijft.

Ook de gebruikers hoeven niets te vrezen. Zo was er even paniek dat de scholen geen gebruik meer zouden kunnen maken van de PWA-krachten. Zij helpen immers mee in de kantines of helpen bij andere taken van scholen. Maar zij kunnen blijven rekenen op de nieuwe wijk-werkers. Zij kunnen daar een eerste ervaring opdoen die hun op weg moet zetten in een verder traject.

Het nieuwe wijk-werken moet functioneren als een geleidelijke opstap richting tewerkstelling in het normaal economisch circuit. Het is een laagdrempelig instrument om onder meer langdurig werkzoekenden stapsgewijs in een professionele omgeving competenties en attitudes bij te brengen. Op die manier bouwen zij wel die broodnodige rechten op en kan de reguliere arbeidsmarkt versterkt worden. Een echte win-win.