De uitgaven van de sociale zekerheid - jaarlijks zowat 85 miljard euro - worden voor ongeveer twee derde gefinancierd uit de sociale bijdragen op arbeidsinkomen en voor de overige veertig procent uit algemene belastingmiddelen. Tot nog toe werden de tekorten automatisch bijgepast met belastinggeld via een evenwichtsdotatie. In de toekomst zal de regering bij sociale akkoorden met een bijkomende budgettaire impact telkens een objectivering en compenserende alternatieven vragen aan de sociale partners. Op basis daarvan zal zij beslissen om die sociale akkoorden al dan niet geheel of gedeeltelijk uit te voeren.

Daarbovenop wordt de rijkstoelage - een stroom van algemene belastingmiddelen naar de sociale zekerheid - voortaan aangepast aan de budgettaire mogelijkheden. Ze kan enkel nog verhoogd worden bij een sterke economische groei én bij een verhoging van de uittredeleeftijd met minstens zes maanden. Als de overheid en de sociale partners hogere uitgaven willen, moeten ze er ook voor zorgen dat meer mensen langer werken en zo ook de structurele inkomsten verhogen.

infografiek: hervorming financiering van de sociale zekerheid

Responsabilisering, eenvoud en transparantie

“Na letterlijk vijftien jaar stilstand voeren we eindelijk de broodnodige structurele veranderingen door in de financieringsmechanismen van onze sociale zekerheid. Tegelijk herstellen we de democratische controle op de besteding van belastinggeld in de sociale zekerheid en geven we meer verantwoordelijkheid aan de sociale partners", aldus Spooren. "Bovendien garanderen we hiermee de financiële stabiliteit van ons sociaal systeem, zonder de fiscale druk nog verder te laten oplopen." Ten slotte wordt de hele financiering ook sterk vereenvoudigd en transparanter. Het kluwen van alternatieve financieringsstromen dat door de jaren heen is gegroeid, wordt herleid tot inkomsten uit btw en de roerende voorheffing.